पुणे, ११ डिसेंबर २०२३: सह्याद्रि सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल, नगर रोड मधील निओनॅटल इंटेन्सिव्ह केअर युनिट (एनआयसीयू) येथील वैद्यकीय टीमने अहमदनगरमधील मेघना राव (नाव बदललेले) यांच्या पोटी जन्मलेल्या बाळाला त्याच्या आयुष्यातील ९३व्या दिवशी नवजीवनदान दिले. गर्भावस्थेच्या २५व्या आठवड्यात जन्मलेले आणि जन्माच्या वेळी फक्त ७०० ग्रॅम वजन असलेले हे बाळ सह्याद्रि हॉस्पिटल्समधील वैद्यकीय तज्ञांच्या समर्पित देखरेखीअंतर्गत खडतर आव्हानांवर मात करत जणू एक योद्धाच ठरले.
अहमदनगरमधील एका हॉस्पिटलमध्ये मेघना रावने बाळाला जन्म दिला. त्यावेळी गर्भाशयातील अपुरे पाणी, त्याची होणारी गळती याशिवाय गर्भाशयाचे तोंड झाकणारी नाळ आणि आईच्या योनीमार्गात पॉझिटिव्ह ई कोलाय संसर्ग यासारख्या गंभीर गुंतागूंतींमुळे आपत्कालीन सिझेरियन सेक्शन करावे लागले. या गंभीर परिस्थितीमुळे नवजात बाळाला लक्षणीय धोका निर्माण झाला. २२ ऑगस्ट २०२३ रोजी जन्मानंतर लगेचच बाळाला श्वासोच्छवासाचा गंभीर त्रास होऊ लागला, ज्यामुळे त्याला त्वरित व्हेंटिलेटरवर ठेवण्यात आले.
नगर रोड स्थित सह्याद्रि सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल्सने या प्रसंगी महत्त्वपूर्ण वैद्यकीय सहाय्य प्रदान करण्याप्रती हॉस्पिटल्सची कटिबद्धतेला स्मरून मोफत रुग्णवाहिकेची व्यवस्था केली. व्हेंटिलेटरवर असलेल्या बाळाला कुशल डॉक्टर्स आणि परिचारिकांच्या मदतीने त्वरित पुण्यातील नगर रोड स्थित सह्याद्रि रुग्णालयाच्या टरशरी केअर सेंटरमध्ये यशस्वीरित्या आणण्यात आले. या हस्तांतरणानंतर व्हेंटिलेटरवर असलेल्या या बाळावर सुरूवातीला सर्फक्टंटचा वापर करत जन्मापासून सलग २० तास त्याचा जीव वाचवण्याचा प्रयत्न करत असताना, बाळाच्या फुफ्फुसामध्ये रक्तस्राव होऊन गंभीर स्थिती निर्माण झाली, ज्यामुळे बाळाला रि-इंट्युबेशन आणि उच्च वारंवारतेमध्ये व्हेंटिलेशन द्यावे लागले.
ही केस आव्हानात्मक होती, ज्यामध्ये बाळाच्या हृदय, मूत्रपिंड, आतडी आणि फुफ्फुस या आवायवांमध्ये अनेक गंभीर धोके निर्माण झाले होते. फुफ्फुसातील रक्तस्रावामुळे मोठ्या प्रमाणात रक्त कमी होण्याला प्रतिबंध करण्यासाठी एकाधिक रक्त संक्रमण आणि सेप्सिस यांसारख्या अतिरिक्त गुंतागूंतांचे व्यवस्थापन करण्याची आवश्यकता होती. विशेष म्हणजे अधिक काळ उच्च वारंवारतेचे व्हेंटिलेशन आणि नॉन-इन्व्हेसिव्ह सपोर्टसह बाळाने स्टेरॉईड किंवा डाययुरेटिक थेरपीच्या गरजेशिवाय या गंभीर स्थितीवर मात केली. बाळाची तब्येत सुधारण्यासाठी संपूर्ण उपचारादरम्यान त्याच्यासाठी बारकाईने केलेले पोषण व्यवस्थापन अतिशय महत्वपूर्ण ठरले.
पुण्यतील सह्याद्रि सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल्स, नगर रोड येथील निओनॅटोलॉजी अॅण्ड पेडिएट्रिक्सचे संचालक डॉ. प्रदीप सूर्यवंशी या यशाचे महत्त्व सांगताना म्हणाले, “ही महाराष्ट्रातील एक मोठी घटना आहे. जेथे गर्भावस्थेच्या २५व्या आठवड्यात फक्त ७०० ग्रॅम वजनासह जन्मलेल्या बाळाला नवीन जीवन मिळाले. तसेच बाळ व्हेंटिलेटरवर असताना देखील त्याचे यशस्वीरित्या टरशरी केअर सेंटरमध्ये हस्तांतरित करण्यात आले. अशा प्रकारच्या अत्यंत कमी वजनाच्या बाळांचे जगणे आणि बरे होण्यामधील उल्लेखनीय प्रयतनांमधून आपल्या देशाच्या आरोग्य सेवेत गेल्या दशकभरात झालेली लक्षणीय प्रगती दिसून येते.”
ते पुढे म्हणाले, ”२६ आठवड्यांपेक्षा कमी वय असलेल्या आणि प्रसूतीकाळ पूर्ण होण्यापूर्वी जन्मलेल्या बाळाचे वाचणे अत्यंत दुर्मिळ गोष्ट आहे. अशा घटनांमधून तज्ञांच्या देखरेखेखाली घेण्यात आलेली रुग्णांची काळजी आणि वेळेवर केलेल्या हस्तक्षेपाचे महत्त्व दिसून येते. मी सह्यादी हॉस्पिटल्स, नगर रोड येथील संपूर्ण एनआयसीयू टीमचे त्यांची अविरत समर्पितता व कौशल्यासाठी आभार व्यक्त करतो. यामधून पुन्हा एकदा सकारात्मक परिणाम साधण्यासाठी वेळेवर केलेल्या हस्तांतरणाचे महत्त्वपूर्ण परिणाम दिसून येतात.”
सह्याद्रि सुपर स्पेशालिटी, नगर रोड येथील निओनॅटोलॉजिस्ट व पेडिट्रिशियन डॉ. प्रदीप सूर्यवंशी यांच्या मार्गदर्शनांतर्गत ८ निओनॅटोलॉजिस्ट्स, ८ ज्युनिअर डॉक्टर्स, २५ परिचारिका व १० केअरटेकर्सचा समावेश होता. या एनआयसीयू टीममध्ये डॉ संतोष कैत, डॉ रवींद्र खेत्रे, डॉ प्रतीक कटारिया, डॉ अमर भिसे, डॉ निकिता मानकर, डॉ सुष्मिता चंद्रन, डॉ अदिती बन्सल यांनी संपूर्ण केसदरम्यान अपवादात्मक केअर देण्याप्रती, तसेच रूग्णाच्या स्वास्थ्याची काळजी घेण्याप्रती समर्पितता दाखवली.
आयुष्यातील ६७व्या दिवशी या बाळाला व्हेंटिलेटर सपोर्टवरून काढण्यात आले आणि तेव्हापासून बाळाला दूध पाजले जात आहे. यामुळे बाळाचे वजन वाढले असून आयुष्याच्या ९२व्या दिवशी बाळाचे वजन २.५ किग्रॅ होते. यामधून बाळाची सामान्य विकास गती दिसून येते. बाळाला २३ नोव्हेंबर रोजी हॉस्पिटल्समधून डिस्चार्ज देण्यात आला आणि आता त्याचे भविष्य प्रसूतीकाळ पूर्ण झाल्यानंतर जन्मलेल्या बाळासारखेच आहे.
सह्याद्रि हॉस्पिटल्स येथील या घटनेमधून गंभीर आरोग्यविषयक आव्हानांचा सामना करणाऱ्या, प्रसूतीपूर्व जन्मलेल्या बाळांसाठी विशेषीकृत वैद्यकीय केअर देण्याप्रती हॉस्पिटल्सची क्षमता दिसून येते. महाराष्ट्रातील अग्रगण्य रुग्णालय समूह म्हणून सह्याद्रि हॉस्पिटल्स सर्वांना सर्वसमावेशक आरोग्यसेवा देण्याप्रती कटिबद्ध आहे.