पुणे – गेल्या वर्षभरामध्ये पुणे व पिंपरी चिंचवड शहरातील विविध कामांसाठी जेसीबी किंवा इतर यंत्राद्वारे झालेल्या अधीकृत किंवा अनधिकृत खोदकामात तब्बल 318 ठिकाणी महावितरणच्या भूमिगत वीजवाहिन्या तोडण्यात आलेल्या आहेत. यामुळे महावितरणला लाखो रुपयांच्या आर्थिक नुकसानीसह वीजग्राहकांनाही खंडित वीजपुरवठ्यामुळे नाहक त्रास सहन करावा लागला आहे.
दरम्यान सोमवारी (दि. 28) पर्वती जलशुद्धीकरण केंद्राला वीजपुरवठा करणार्‍या दोन भूमिगत वीजवाहिन्या महानगरपालिकेच्या पाईपलाईनसाठी सुरु असलेल्या जेसीबीच्या खोदकामात तोडल्यामुळे या केंद्गाचा वीजपुरवठा खंडित झाला होता. मध्यरात्री या दोन्ही वीजवाहिन्यांची दुरुस्ती करण्यात आली असून जलशुद्धीकरण केंद्राचा वीजपुरवठा पूर्ववत करण्यात आला आहे.
गेल्या वर्षभरात पुणे शहरात विविध कामांसाठी पुणे महानगरपालिका, एमएनजीएल व इतर कंपन्यांच्या कंत्राटदारांनी जेसीबी व इतर यंत्राद्वारे केलेल्या खोदकामात 282 ठिकाणी महावितरणच्या भूमिगत वीजवाहिन्या तोडल्या गेल्या. यामध्ये सर्वाधिक पद्मावती विभागामध्ये सर्वाधिक 157 ठिकाणी असे प्रकार घडले. या विभागअंतर्गत पद्मावती, धनकवडी, मार्केटयार्ड, बिबवेवाडी, कात्रज, आंबेगाव, गुलटेकडी, भवानीपेठ, गंजपेठ, सहकारनगर, बालाजीनगर आदी परिसर येतो. पुणे शहरात आतापर्यंत 6 ठिकाणी संबंधीत कंत्राटदारांविरुद्ध पोलीसांनी गुन्हे नोंदविले आहेत. पिंपरी चिंचवड शहरामध्ये गेल्या वर्षभरात 36 ठिकाणी खोदकामामध्ये भूमिगत वीजवाहिन्या तोडण्यात आल्या. यातील 15 ठिकाणच्या कंत्राटदारांविरुद्ध पोलिस ठाण्यात गुन्हे दाखल करण्यात आले आहेत. वीजवाहिन्या तोडल्यानंतर महावितरणकडून करण्यात आलेल्या तक्रारी या अनेक पोलीस ठाण्यात अदखलपात्र म्हणून नोंदविण्यात येत असल्यामुळे पुढील कारवाई सुद्धा पोलिसांकडून होत नाही.
पावसाळ्यापूर्वी कामे पूर्ण करण्यासाठी प्रामुख्याने एप्रिल व मे महिन्यात खोदकामांना वेग येतो. याच दिवसांत विजेची मागणी मोठ्या प्रमाणात वाढलेली असते व वाहिनी तोडल्यानंतर वीजपुरवठा खंडित झाल्यास भारव्यवस्थापन शक्य होत नसल्याने पर्यायी व्यवस्था असूनही वीजपुरवठा सुरु करता येत नाही. तसेच वेळप्रसंगी चक्राकार पद्धतीने भारनियमन करावे लागते. यामध्ये हजारो वीजग्राहकांना खंडित वीजपुरवठ्यामुळे नाहक मनस्ताप सहन करावा लागतो. खंडित वीजपुरवठ्यामुळे महावितरणला सुद्धा वीजविक्रीमध्ये नुकसान तसेच तोडलेल्या वीजवाहिन्यांच्या दुरुस्तीचा खर्च सहन करावा लागत आहे. परंतु अनेक ठिकाणी संबंधीत कंत्राटदारांकडून तोडलेल्या वीजवाहिनीचा दुरुस्तीचा खर्च वसूल केल्या जात असला तरी वीजग्राहकांना मात्र वीजपुरवठा खंडित होत असल्याने त्रास सहन करावा लागत आहे.
खोदकामासाठी परवानगी मिळविल्यानंतर संबंधीत विभाग व कंपन्यांचे कंत्राटदार महावितरणला कोणत्याही प्रकारची पूर्वमाहिती न देता थेट खोदकामास सुरवात करीत असल्याची स्थिती अद्यापही कायम आहे. दिवसा, रात्री किंवा मध्यरात्रीनंतर केव्हाही होणार्‍या खोदकामात महावितरणच्या भूमिगत वीजवाहिन्या तोडण्यात येत असल्याची स्थिती आहे.
पुणे, पिंपरी चिंचवड महानगरपालिकेकडून किंवा कॅन्टोन्मेंट बोर्डाकडून खोदकामाची परवानगी घेतल्यानंतर संबंधित विभाग किंवा कंत्राटदारांनी महावितरणच्या संबंधित कार्यालयास कळविल्यास वीजवाहिन्यांना धोका होणार नाही याची काळजी महावितरणकडून घेण्यात येऊ शकते. परंतु खोदकामाबाबत पूर्वसूचना किंवा माहिती मिळत नसल्याने गेल्या वर्षभरात खोदकामामध्ये भूमिगत वीजवाहिन्या तोडण्याचे प्रकार वाढीस लागले आहेत.
गेल्या सप्टेंबर महिन्यातील दिवाळी सणाच्या कालावधीत महापारेषणची 132 केव्ही भूमिगत वीजवाहिनी खोदकामात तोडण्यात आली व त्यामुळे 6 उपकेंद्र बंद पडले होते. पुणे शहरातील सुमारे 2 लाख 50 हजार वीजग्राहकांना खंडित वीजपुरवठ्याचा धोका निर्माण झाला होता. तथापि महावितरणने 80 मेगावॉट विजेचे भारव्यवस्थापन करून वीजपुरवठा सुरळीत ठेवण्यात यश मिळविले. परंतु असे प्रकार उन्हाळ्यात घडल्यास भारव्यवस्थापन शक्य होत नसल्याने महावितरणला नाईलाजाने पर्यायी व्यवस्था असूनही वीजपुरवठा करता येत नाही.
