पुणे- महापालिकेतील स्थायी समिती अध्यक्ष हेमंत रासने यांनी आज महापौरांच्या अँँटीचेंबर मध्ये झालेल्या ऑनलाईन मुख्य सभेत सन 2021-22 चे तब्बल 8 हजार 370 कोटी रुपयांचे अंदाजपत्रक सादर केले.महापालिका आयुक्त विक्रम कुमार यांनी स्थायी समितीला 7 हजार 649 कोटींचे अंदाजपत्रक सादर केले होते. यामध्ये स्थायी समितीने तब्बल 720 कोटी रुपयांची वाढ केली आहे.यावेळी महापौर मुरलीधर मोहोळ, उपमहापौर सरस्वती शेंडगे, सभागृह नेते गणेश बीडकर, विरोधी पक्षनेत्या दीपाली धुमाळ, शिवसेनेचे गटनेते पृथ्वीराज सुतार, कॉंग्रेसचे गटनेते आबा बागुल, मनसेचे गटनेते वसंत मोरे, आरपीआयच्या गटनेत्या सुनिता वाडेकर, पालिका आयुक्त विक्रम कुमार, अतिरिक्त आयुक्त रुबल अगरवाल, अतिरीक्त आयुक्त डॉ. कुणाल खेमनार, सुरेश गायकवाड आदी उपस्थित होते.
अंदाजपत्रक सादर करताना स्थायी समिती अध्यक्ष हेमंत रासने यांनी केल भाषण जसेच्या तसे ……
मा. महापौर, मा. उपमहापौर, मा. सभागृह नेता, मा. आयुक्त, मा. विरोधी पक्षनेते, मा. गटनेते, सर्व सन्माननीय सदस्य, अधिकारी, कर्मचारी, पत्रकार बंधू आणि भगिनींनो…
सस्नेह नमस्कार,
हिंदवी स्वराज्याचे संस्थापक छत्रपती शिवाजी महाराज यांना विनम्र अभिवादन करून मी पुणे महानगरपालिका स्थायी समितीच्या सन २०२१-२०२२ चे अंदाजपत्रक सादर करतो. गणेश मंडळाचा कार्यकर्ता म्हणून सामाजिक कामाला सुरूवात केली. गेल्या वर्षी भारतीय जनता पक्षाने मला पुणे महानगरपालिकेच्या स्थायी समितीचा अध्यक्ष या नात्याने काम करण्याची संधी दिली होती. स्थायी समितीचा अध्यक्ष या नात्याने मी सलग दुसरे अंदाजपत्रक सादर करतोय, याचा मला सार्थ अभिमान वाटत आहे.
विधानसभेतील विरोधी पक्षनेते मा. देवेंद्र फडणवीस, भाजपचे प्रदेशाध्यक्ष मा. चंद्रकांतदादा पाटील, केंद्रीय मंत्री नामदार नितीन गडकरी, नामदार प्रकाश जावडेकर, खासदार गिरीश बापट, शहराध्यक्ष जगदीश मुळीक, माजी खासदार प्रदीप रावत, माजी खासदार अनिल शिरोळे, माजी खासदार संजय काकडे या सर्वांनी माझ्यावर विश्वास ठेवून पुणे महानगरपालिकेच्या स्थायी समितीचे अध्यक्षपद भूषविण्याची जबाबदारी मला दिली, याबद्दल मी सर्वांचा ऋणी आहे. शहरातील सर्व खासदार, आमदार आणि विविध पक्षांच्या पदाधिकार्यांनी मला वेळोवेळी मार्गदर्शन केले. त्या सर्वांबद्दल मी आदरपूर्वक कृतज्ञता व्यक्त करतो.
मा. महापौर मुरलीधर मोहोळ, उपमहापौर सरस्वती शेंडगे, सभागृह नेते गणेश बिडकर, माजी सभागृह नेते धीरज घाटे, विरोधी पक्षनेत्या दीपाली धुमाळ, पक्षनेते पृथ्वीराज सुतार, आबा बागुल, वसंत मोरे, सुनीता वाडेकर, अश्विनी लांडगे तसेच स्थायी समितीतील माझे सहकारी आमदार सुनील कांबळे, नगरसेविका वर्षा तापकीर, राजेंद्र शिळीमकर, मानसी देशपांडे, प्रकाश ढोरे, सुनीता गलांडे, दीपक पोटे, उज्ज्वला जंगले, हिमाली कांबळे, अमृता बाबर, महेंद्र पठारे, नंदा लोणकर, लता राजगुरू, अशोक कांबळे आणि बाळा ओसवाल, महापालिकेतील सर्व अनुभवी व ज्येष्ठ नगरसेवक, पुणे महानगरपालिका आणि नगर सचिव कार्यालयाचे अधिकारी-कर्मचारी, सर्व पत्रकार यांचे वेळोवेळी मला सहकार्य लाभले, त्यांच्या सहकार्याबद्दल मी आभार व्यक्त करतो.
सन २०१७ ते २०२२ या महापालिकेच्या पंचवार्षिक कार्यकाळातील हे शेवटचे अंदाजपत्रक मी सादर करीत आहे. या पंचवार्षिक कार्यकाळात माजी महापौर चंचला कोद्रे, माजी उपमहापौर नवनाथ कांबळे, नगरसेवक विजय शेवाळे आणि नगरसेवक महेश लडकत या आपल्या चार सहकार्यांना अकाली देवाज्ञा झाली. मी या सर्वांना भावपूर्ण आदरांजली अर्पण करतो.
येत्या आर्थिक वर्षाचे ८ हजार ३७० कोटी रुपयांचे अंदाजपत्रक मा. मुख्य सभेला सादर करताना त्याची अत्यंत कार्यक्षमतेने अंमलबजावणी होईल यासाठी मी कसोशीने प्रयत्न करीन असे अभिवचन देतो. पक्षाने माझ्यावर दाखविलेल्या विश्वासामुळे सलग दुसर्या वर्षी अंदाजपत्रक मांडण्याची संधी मला मिळाली आहे. या संधीचा उपयोग पुणे शहराच्या विकासासाठी मी करून घेईन. अंदाजपत्रकात मोठ्या खर्चाच्या आर्थिक योजना प्रस्तावित करणे महत्त्वाचे आहे. परंतु त्या खर्चासाठी आवश्यक तेवढा निधी उपलब्ध करून देणे हे तितकेच महत्त्वाचे आहे. ही वस्तुस्थिती लक्षात घेऊन ८ हजार ३७० कोटी रुपयांचे अंदाजपत्रक सादर करताना महापालिकेच्या उत्पन्नात भरीव वाढ होईल असे अनेक कार्यक्रम-योजना मी अंदाजपत्रकात मांडल्या आहेत. त्यामुळे निधी उपलब्ध होण्याची अडचण नक्कीच भासणार नाही असा विश्वास मी आपणास देतो. आपल्या पुणे महापालिकेच्या आर्थिक क्षमतेचा पूर्ण विचार करून किती निधी उपलब्ध होऊ शकतो याचा अभ्यास योजना मांडताना मी केला आहे.
सद्यस्थितीत आपले शहर, राज्य आणि देशाचा विचार करता स्वावलंबी आणि आत्मनिर्भर होण्याची गरज असल्याचे वारंवार अधोरेखित होत आहे. त्या दृष्टिने आत्मनिर्भर आणि स्वयंपूर्ण होण्यासाठी सर्व स्तरावर प्रयत्न करावे लागणार आहेत. सक्षमअर्थव्यवस्था, पायाभूत सुविधांचा विकास, तंत्रज्ञानाद्वारे चालविल्या जाणार्या व्यवस्था, प्रत्येक क्षेत्रातील स्वावलंबी नीती आणि मागणी व पुरवठा साखळीतील सर्व भागधारकांना मजबूत करण्याचे महत्त्व हे आत्मनिर्भर भारताचे पाच सशक्त स्तंभ आहेत. पंतप्रधान मा. नरेंद्र मोदी यांनी दिलेल्या या पंचसुत्री कार्यक्रमांना अनुसरून मी शहराच्या विकासाचेही अशाच प्रकारचे धोरण अंदाजपत्रकातून मांडत आहे.
सर्वांसाठी आरोग्य, सुरक्षित, सुलभ, किफायतशीर आणि गतिमान सार्वजनिक वाहतूक, चांगले रस्ते, नद्यांचे संवर्धन, पर्यावरणाचा समतोल, गुणवत्तापूर्ण प्राथमिक शिक्षण, खेळाला प्रोत्साहन, सर्वांसाठी परवडणारी घरे, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक परंपरा आणि वारशाचे जतन, पर्यटनाला चालना, समाजकल्याणकारी योजना राबविणे, उद्योगांना पूरक वातावरण निर्मिती, कामगार कल्याण, आपत्ती व्यवस्थापन आणि या सर्व योजना आणि विकासकामांसाठी मोठ्या प्रमाणात महसूल वाढविणे आदी स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या जबाबदार्या आणि मूलभूत कर्तव्ये आहेत. गेल्या चार वर्षांत पारदर्शक, गतिमान, विकासाभिमुख, सुशासन आपण अनुभवले आहे. ‘माझं पुणं, स्मार्ट पुणं’ या संकल्पनेतून पुण्याचा सर्वांगीण विकास होत आहे. आता आपण अभिमानाने सांगू शकतो ’होय! माझं पुणं बदलतय! अधिक स्मार्ट होतय…..!’
कोरोनामुळे सन २०२०-२०२१ मध्ये संपूर्ण जगाचे आर्थिक चक्र ठप्प झाले होते. आपले पुणे शहरही त्याला अपवाद नव्हते. कोरोनासारख्या महासंकटाच्या स्थितीतून बाहेर पडण्यासाठी सर्वांनीच एकजुटीने लढा दिला. अशा गंभीर परिस्थितीतही पुणे महापालिकेची आर्थिक घडी मजबूत राखण्यात आपल्याला यश मिळाले. डिसेंबर २०१९ मध्ये चीनमध्ये कोरोनाची लाट सुरू झाली. आपल्या राज्यात ९ मार्चला पुण्यात पहिला रूग्ण आढळला. त्यानंतर २२ मार्च रोजी कोरोनाचा संसर्ग रोखण्यासाठी देशात लॉकडाउन जाहीर करण्यात आला. सर्व व्यवहार ठप्प झाले. अर्थव्यवस्था कोलमडली. मात्र आरोग्य, पाणीपुरवठा, कर्मचार्यांचे वेतन यासाठी आर्थिक बळ कमी पडू नये यासाठी महापालिकेला आर्थिकदृष्ट्या ’आत्मनिर्भर’ होण्यासाठी विशेष प्रयत्न करावे लागले. या प्रयत्नांमध्ये आपण सर्व लोकप्रतिनिधी, प्रशासन, कर्मचारी आणि सर्वसामान्य पुणेकरांचा सिंहाचा वाटा आहे.
कोरोना विषाणूच्या संसर्गामुळे निर्माण झालेल्या परिस्थितीत महापालिकेच्या वतीने विविध उपाययोजना करण्यात आल्या. शहराच्या विविध भागांमध्ये ३० कोविड केअर सेंटर उभारण्यात आली होती. त्यामध्ये १० हजार ५०० बेडस उपलब्ध करून देण्यात आले होते. डेडिकेटेड कोविड हेल्थ सेंटर किंवा हॉस्पिटलमधील बेडची संख्या ७ हजार ४६६ इतकी होती. एकूण १८ हजार बेड्स उपलब्ध करून देण्यात आले होते. पॉझिटिव्ह रूग्ण आढळल्याबरोबर त्याच्या घरातील व त्याच्या संपर्कात आलेल्या हाय रिस्क व लो रिस्क कॉन्टॅक्टना तातडीने क्षेत्रिय कार्यालय आणि आपत्ती व्यवस्थापन कक्ष यांचेमार्फत नजिकच्या कोविड केअर सेंटरमध्ये आणून आय.सी.एम.आर. प्रोटोकॉलप्रमाणे स्वॅब घेण्यात येत होता. दिनांक ७ जुलै २०२० ते दिनांक १६ सप्टेंबर २०२० या कालावधीत सर्वेक्षण पथकांनी १३ लाख २१ हजार ६२८ कुटुंबांना भेटी दिल्या. ६० वर्षांपेक्षा अधिक वय असणारे ज्येष्ठ नागरिक, मधुमेह, उच्चरक्तदाब, अस्थमा असे आजार असणारे नागरिक, गर्भवती महिला अशा ४ लाख ०२ हजार ३४३ अतिजोखमेच्या नागरिकांचे सर्वेक्षण करण्यात आले. हायरिस्क कॉन्टॅक्टचा विनाविलंब स्वॅब टेस्ट घेण्यासाठी हायरिस्क झोनमध्ये कोविड केअर सेंटर व्यतिरिक्त एकूण १७ ठिकाणी स्वॅब घेण्याची व्यवस्था करण्यात आली होती. कोविड रूग्णांसाठी संपूर्ण शहरात १५५ रूग्णवाहिका कार्यरत होत्या. पुणे महापालिकेतर्फे शहरात ३० रूग्णवाहिका उपलब्ध करून देण्यात आल्या होत्या. नागरिकांच्या सुविधेसाठी पुणे महापालिका आपत्ती व्यवस्थापन कक्षामध्ये नागरिकांसाठी हेल्पलाईन सुरू करण्यात आली होती. पुणे महापालिकेच्या डॅशबोर्ड कक्षामध्ये हेल्पलाईन तयार करण्यात आली होती. या ठिकाणी कोविड, नॉन कोविड रूग्णांना मार्गदर्शन करण्यात येत होते. कोविड रूग्णांना डॅशबोर्डच्या सहाय्याने बेडसच्या उपलब्धतेची माहिती देण्यात येत होती. दिनांक १५ सप्टेंबर २०२० पासून ‘माझे कुटुंब माझी जबाबदारी’ या मोहिमेअंतर्गत एकूण १० लाख ४ हजार २५२ घरांना भेटी देऊन ३२ लाख ५ हजार ५३७ व्यक्तिंची तपासणी करण्यात आली. त्यापैकी १ लाख ७८ हजार ७८२ व्याधीग्रस्त व्यक्तिंची माहिती घेऊन ९ हजार ९९ व्यक्तिंना संदर्भीत करून त्यापैकी १ हजार ६०६ पॉझिटिव्ह रूग्णांवर उपचार करण्यात आले. यासाठी एक हजार पाच पथके आणि दोन हजार दहा सर्वेअर कार्यरत होते. पुणे महापालिकेच्या डॉ. नायडू रूग्णालयात कोविड पॉझिटिव्ह रूग्णांवर मोफत उपचार करण्यात येत होते. बाणेर येथील कोविड सेंटर आणि राज्य सरकारच्या सहकार्याने अभियांत्रिकी महाविद्यालयाच्या मैदानावर उभारलेल्या ‘जम्बो कोविड सेंटर’चे पुणे महापालिकेने अत्यंत नियोजनबद्ध व्यवस्थापन केले. विविध कंटेनमेंट झोनमधील नागरिकांना जीवनावश्यक साहित्याचे किट उपलब्ध करून देण्यात आली. खासगी रूग्णालयांमध्ये रूग्णांकडून अवाजवी बिल आकारण्यात येत होते. त्याची शहानिशा करून अनेक रूग्णांना बिलाची छाननी करून उपचारांच्या रकमेत मोठी सवलत देऊन दिलासा दिला. दिनांक २४ फेब्रुवारी २०२१ पर्यंत १ लाख ९९ हजार ६९६ रुग्णांना कोविडचा प्रादुर्भाव झाला. १ लाख ९१ हजार ३०० रुग्ण बरे झाले. दुर्दैवाने ४ हजार ८३७ रुग्णांचा मृत्यू झाला. कोरोना विषाणुच्या प्रादुर्भावामुळे निर्माण झालेल्या महामारीचा सामना करण्यासाठी पुणे महापालिकेने केंद्र शासन आणि राज्य सरकार यांच्यावर फारसे अवलंबून न राहता अंदाजे २५० ते ३०० कोटी रुपयांचा खर्च केला. कोरोनाशी मुकाबला करण्यासाठी महापौर मुरलीधर मोहोळ यांच्या नेतृत्वाखाली महापालिकेतील सर्व पदाधिकारी, विरोधी पक्षनेते, गटनेते, सर्व नगरसेवक, आयुक्त विक्रम कुमार, अतिरिक्त महापालिका आयुक्त (ज) रूबेल अग्रवाल, नगर अभियंता प्रशांत वाघमारे, आरोग्य प्रमुख डॉ. आशिष भारती, सहायक आरोग्य प्रमुख डॉ. अंजली साबणे, सहायक आरोग्य प्रमुख डॉ. संजीव वावरे, सहायक आरोग्य प्रमुख डॉ. वैशाली जाधव, उपायुक्त मालमत्ता व्यवस्थापन राजेंद्र मुठे, अतिरिक्त महापालिका आयुक्त (इ) कुणाल खेमनार यांच्या मार्गदर्शनाखाली आरोग्य विभागाबरोबरच महापालिकेच्या सर्व अधिकारी आणि कर्मचार्यांनी अथक प्रयत्न केले. त्या सर्वांप्रती मी आपल्या सर्वांच्या वतीने कृतज्ञता व्यक्त करतो.
कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर देशातील अन्य महापालिका आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत आल्या होत्या. मात्र आपल्या सगळ्यांचे अथक प्रयत्न आणि पुणेकरांनी आपल्यावर दाखविलेला दृढ विश्वास यामुळे पुणे महापालिकेची आर्थिक स्थिती सांभाळता आली याचा मला सार्थ अभिमान वाटतो. पुणे महापालिकेच्या इतिहासामध्ये प्रथमच १ एप्रिल २०२० ते २६ जानेवारी २०२१ या कालावधीत सुमारे ७ लाख ५९ हजार ४२७ मिळकतधारकांनी १३६९ कोटी ०७ लाख रुपयांचा मिळकतकर जमा केला. अभय योजनेतून १ लाख ४९ हजार ७८४ मिळकतधारकांनी ४९२ कोटी रुपये इतका मिळकतकर पुणे महापालिकेकडे जमा केला. कोरोनाच्या संकटात सर्व उद्योग-व्यवसाय बंद असताना आर्थिक परिस्थिती गंभीर असतानाही प्रामाणिक करदात्यांनी वेळेत मिळकतकर भरून महापालिकेच्या उत्पन्नात भर टाकली. संकटातही त्यांनी आपली जबाबदारी पार पाडली. अशा निवासी मिळकती असलेल्या करदात्यांना मिळकतकरात १५ टक्के सवलत देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. ज्या करदात्यांनी गेल्या वर्षी १ एप्रिल ते ३० सप्टेंबर या कालवधीत कर भरला आहे, त्यांना ही सवलत लागू होणार आहे. ही सवलत मिळविण्यासाठी आगामी आर्थिक वर्षातील मिळकतकर हा मे २०२१ अखेरपर्यंत भरणे बंधनकारक करण्यात आले आहे. मिळकतकराचे शाश्वत उत्पन्न वाढविण्यासाठी आकारणी न झालेल्या तसेच वापरात बदल झालेल्या मिळकती शोधण्याची मोहीमही हाती घेण्यात आली आहे. त्यामुळे आगामी वर्षात मिळकतकराचे उत्पन्न निश्चितपणे वाढणार असून विकासाला गती देण्यासाठी फायदेशीर ठरणार आहे.
पुणे महापालिकेत नुकताच २३ गावांचा नव्याने समाविष्ट करण्यात आला आहे. त्यामुळे महापालिकेची हद्द सुमारे ५१२ चौरस किलोमीटर इतकी झाली आहे. वाढत्या शहराबरोबरच विकासकामे करण्यासाठी निधीची गरज भासणार आहे. त्यामुळेच
माझ्या स्मार्ट पुण्याच्या संकल्पनेत प्रभावी महसूलवाढीला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. गेल्या आर्थिक वर्षात महसूलवाढीसाठी स्थापन केलेला स्वतंत्र कक्ष या वर्षीही कार्यान्वित राहणार आहे. किंबहुना तो अधिक कार्यक्षम आणि गतिमान करण्याकडे भर देण्यात येणार आहे. उत्पन्नाचे आता निर्माण होणारे स्रोत आणि नव्याने निर्माण होणारे स्रोत यांचा सातत्याने आढावा घेऊन महापालिकेचे सर्व विश्वस्त पदाधिकारी आणि प्रशासनाला बरोबर घेऊन अंदाजपत्रकात अपेक्षित असलेले उत्पन्न नक्की वाढवता येईल, याचा मला विश्वास आहे.
मला सांगण्यास अतिशय आनंद होतो आहे की, पुणे महापालिकेचे ‘भारतरत्न अटलबिहारी वाजपेयी वैद्यकीय महाविद्यालय’ या शैक्षणिक वर्षापासून सुरू करण्याचे नियोजन करण्यात आले आहे. महाविद्यालयाचे पहिले वर्ष चालू करण्यासाठी कमला नेहरु रुग्णालय येथे हॉस्पिटल आणि बाबुराव सणस शाळा येथे वैद्यकीय महाविद्यालय उभारण्यासाठी भवन रचना विभागाने कार्यवाही सुरू केली असून, अध्यापकांची ६६ पदे भरण्यासाठी जाहिरात देण्यात आली आहे. पहिल्या वर्षासाठी १०० विद्यार्थ्यांना प्रवेश देण्यात येणार आहे.
पुणे शहरात सुपर स्पेशालिटी आरोग्य सुविधा कमी प्रमाणात उपलब्ध आहेत. सर्वसामान्य गरीब रुग्णांना या महागड्या सेवा परवडत नाहीत. या अनुषंगाने पुणे शहरात सर्व सोयींनी सुसज्ज कॅन्सर रुग्णालय आणि युरॉलॉजी, युरो सर्जरी हॉस्पिटल उभारण्याचे नियोजन करण्यात आलेले आहे. या दोन्ही रुग्णालयांसंदर्भात ऑस्ट्रियामध्ये मुख्यालय असणार्या आणि आरोग्य क्षेत्रात आंतरराष्ट्रीय स्तरावर कार्यरत असणार्या ‘वामेड’ या संस्थेकडून रुग्णालय बांधण्याचे प्रस्तावित आहे. अशा प्रकारची ही दोन्ही रुग्णालये उभारण्यासाठी सुमारे ९०० कोटी रुपयांचा निधी उपलब्ध करून देण्यास या संस्थेने तत्वतः मान्यता दर्शविली आहे. त्या आशयाचे पत्र पुणे महापालिकेला प्राप्त झाले आहे. त्याच्यावर महापालिकेच्या नियमाला अनुसरून योग्य ती कार्यवाही लवकरात लवकर करण्यात येणार आहे.
मुंबईतील टाटा रुग्णालयाच्या धर्तीवर कॅन्सर या आजारावर उपचार करणारे एकही स्वतंत्र रुग्णालय पुणे शहर किंवा पश्चिम महाराष्ट्रातील पाच जिल्ह्यांमध्ये नाही. कॅन्सरच्या रुग्णांची वाढती संख्या आणि या आजारावरील खूपच खर्चिक आणि दीर्घकालीन उपचार या बाबी लक्षात घेऊन वारजे किंवा बाणेर येथे ‘नानाजी देशमुख कॅन्सर रुग्णालय’ बांधण्याचा प्रस्ताव तयार करण्यात येत आहे. महापालिकेला अपेक्षित कार्यप्रणालीनुसार प्रस्ताव मागवून लवकरात लवकर हे रुग्णालय पूर्ण याच आर्थिक वर्षात करण्यात येणार आहे.
तसेच शुक्रवार पेठेतील डॉ. कोटणीस आरोग्य केंद्रात अद्ययावत सुपर स्पेशालिटी रूग्णालय उभे करण्यात येणार आहे. मॉड्युलर ऑपरेशन थिएटर, रिनल ट्रान्सप्लांट, डायलेसिस, युरॉलॉजी/युरी सर्जरी, विविध डायग्नोस्टिक सुविधा आणि लेझर लिथोट्रिप्सी यासारखे अत्याधुनिक उपचार पद्धतीचे केंद्र सुरू करण्यात येणार आहे. या दोन्ही रुग्णालयांचे भूमिपूजन नजिकच्या काळात प्रस्तावित आहे.
पुणे महापालिकेच्या कमला नेहरु रुग्णालयात अतिदक्षता विभाग उभारण्याचे काम प्रगतीपथावर आहे. त्याच धर्तीवर महापालिकेच्या पाचही विभागांमधील पाच रुग्णालयांत अतिदक्षता विभाग सुरू करण्यात येणार आहेत. शनिवारवाड्याजवळील पुणे महानगरपालिकेच्या ‘मुकुंदराव लेले दवाखान्या’चे विविध प्रकारच्या वैद्यकीय सेवांसाठी अद्ययावतीकरण करण्यात येणार आहे. कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर सार्वजनिक आरोग्य सुधारण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात प्रयत्न करण्याची गरज लक्षात घेऊन ‘आरोग्य वर्धन प्रकल्प‘ सुरू करण्यात येणार आहे. शहरातील दहा लाखांहून अधिक नागरिकांना या प्रकल्पाचा लाभ घेता येईल. गेल्या वर्षीच्या अंदाजपत्रकात रक्तपेढीसाठी तरतूद करण्यात आली होती. त्यानुसार कमला नेहरु रुग्णालयात ‘मधुकर बिडकर रक्तपेढी’ची प्रक्रिया अंतिम टप्प्यात आहे.
इकोकार्डिओलॉजी, इको आणि कलर डॉप्लर या उच्च दर्जाच्या चाचण्यांचा समावेश असणार्या हृदयाच्या सोनोग्राफीची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. ‘स्वर्गीय रामभाऊ म्हाळगी हृदयरोग चिकित्सा योजने’अंतर्गत नवजात अर्भक ते बारा वर्षे वयोगटातील बालकांसाठी हृदयरोग तपासणी केंद्र सुरू करण्यात येणार आहे. दोन नवीन कार्डिअॅक अॅम्ब्युलन्स खरेदी केल्या जाणार आहेत. महिलांमधील कर्करोगाचे स्क्रिनिंग करण्याची आधुनिक व्यवस्था उपलब्ध करून देण्यात येणार आहे.
कोरोना विषाणूच्या संसर्गामुळे निर्माण झालेल्या परिस्थितीत महापालिकेच्या वतीने विविध उपाययोजना करण्यात आल्या होत्या. आपण सर्वांनीच या महासंकटाशी धैर्याने मुकाबला केला. कोरोनाच्या संभाव्य दुसर्या लाटेशी लढण्यासाठी पूर्वतयारी करण्यात आली आहे. एका दिवशी संभाव्य रुग्णांची कमाल संख्या १९ हजार ५६० इतकी असू शकते. त्यासाठी १० हजार बेडस, ५ हजार ५० ऑक्सिजन बेडस, ३ हजार ९९५ साधे ऑक्सिजन आयसीयू आवश्यक बेडस, १ हजार ५५ आयसीयू बेडस, ५३४ आयसीयू व्हेंटिलेटर बेडस, ५२१ आयसीयू नसलेले व्हेंटिलेटर बेडस, १८ स्वॅब सेंटर, १९ प्रयोगशाळा, ३० कोविड सेंटर या सर्वांच्या व्यवस्थापनासाठी आवश्यक पुरेसे मनुष्यबळ, उपचारांसाठी औषधे आणि वैद्यकीय साधनसामग्री यांची तयारी ठेवण्यात आली आहे. मनोरूग्णांची वाढती संख्या लक्षात घेऊन ‘सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठा’शी संलग्न असणार्या पुणे शहरातील विविध महाविद्यालयांमध्ये मानसिक रुग्णांसाठी समुपदेशन केंद्र सुरू करण्यात येणार आहेत.
पुणेकरांसाठी अत्यंत आनंदाची बातमी म्हणजे वनाज ते गरवारे कॉलेज मार्गावर मार्च महिन्यात मेट्रोची ट्रायल रन घेण्यात येणार आहे. या मार्गावर ऑगस्टपर्यंत मेट्रो धावू शकेल. तसेच या वर्षी डिसेंबर अखेरपर्यंत पाच टप्प्यांवर मेट्रो धावणे अपेक्षित आहे. पुढील ५० वर्षांचा वेध घेत पुणे शहराच्या चारही बाजूंना प्रत्येकी ५० किलोमीटर लांबीच्या मेट्रो मार्गिका विस्तारीत करण्यात येत आहेत. स्वारगेट ते कात्रज दरम्यानच्या ५.५० किलोमीटर आणि नगर रस्त्यावरील १६ किलोमीटर बी.आर.टी. रस्त्याचे काम पूर्ण झाले आहे. शहराच्या विविध भागांमध्ये बी.आर.टी. मार्ग विकसित करण्याची कामे सुरू आहेत. उच्च क्षमता वर्तुळाकार मार्ग (एचसीएमटीआर) हा प्रकल्प पहिल्यांदा सन १९८६ च्या विकास आराखड्यामध्ये प्रस्तावित करण्यात आला. शहरातील सर्व उपनगरे, सर्वाधिक वाहतूक असलेले शहरातील ६० छोटे-मोठे रस्ते आणि पिंपरी-चिंचवड महापालिकेच्या काही प्रमुख रस्ते या प्रकल्पाद्वारे जोडले जाणार आहेत. या महत्त्वकांक्षी प्रकल्पाला गती देण्यात येणार आहे.
गेल्या आर्थिक वर्षात शहरातील २१ डीपी रस्ते आणि पूल खासगी सहभागातून विकसित करण्याचा प्रस्ताव सादर करण्यात आला होता. त्यापैकी ११ रस्ते आणि दोन पुलांची कामे करण्यासाठी सल्लागार नियुक्ती करण्यापर्यंतची प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे. यावर्षी आणखी सात रस्ते खासगी सहभागातून विकसित करण्यात आले आहे. पादचार्यांना सुरक्षितपणे रस्ता ओलांडता यावा यासाठी शहराच्या विविध चौकांमध्ये आवश्यकतेनुसार पादचार्यांसाठी काउंट डाऊन टाईमर असणारे सिग्नल बसविण्यात येणार आहेत. शहराच्या वाहतुकीवरील ताण कमी करण्यासाठी शिवणे-खराडी, कात्रज-कोंढवा आणि बालभारती-पौड फाटा या महत्त्वाच्या रस्त्यांसाठी भरीव तरतूद करण्यात आली आहे.
पुणे महानगर परिवहन महामंडळाच्या (पीएमपीएमएल) ताफ्यात या वर्षअखेरीस ३ हजार २८१ बसेसचा समावेश असणार आहे. ‘पीएमपीएमएल’ बसेसची सद्यस्थितीत स्वमालकीच्या १,४७५ आणि भाडेतत्वावरील ८०६ सीएनजी बसेस आणि १५० ई-बसेस आहेत. जीसीसी तत्त्वावर १२ मीटर लांबीच्या बीआरटी ३५० एसी इलेक्ट्रिक बसेस, फेमच्या १५० बसेस खरेदी करण्यात येत आहेत. तसेच ५० मिडी बसेस खरेदीला स्थायी समितीची मान्यता मिळाली असून यावर्षी आणखी २५० ते ३०० बसेस खरेदी करण्यात येणार आहे. त्यामुळे मुख्य मार्गांवर प्रवाशांना दर पाच मिनिटाला बस उपलब्ध होऊ शकेल असा विश्वास वाटतो. मध्यवर्ती पुण्यात दिवभरासाठी मिडी बसचा प्रवास दहा रुपयांत ही योजना गेल्या वर्षीच्या अंदाजपत्रकात जाहीर करण्यात आली होती. त्यानुसार या योजनेसाठी ५० मिडी बसेस खरेदी करण्यासाठी स्थायी समितीने मान्यता दिली आहे. या वर्षी एप्रिल-मे महिन्यापासून ही योजना सुरू होईल. ती पाचही झोनमध्ये राबविण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. त्यासाठी दुसर्या टप्प्यात आणखी २५० ते ३०० मिडी बसेसची खरेदी करण्यात येणार आहे. त्यामुळे पुण्यात वातानुकुलित बसमध्ये दिवसभरात एका झोनमध्ये कुठेही फक्त १० रुपयांत प्रवास करता येणार आहे.
पुणे शहराची सन २०४७ सालची गरज लक्षात घेऊन पुणेकरांना २४ तास, शुद्ध, पुरेसा आणि योग्य दाबाने पाणी पुरवठा करता यावा या उद्देशाने ‘समान पाणीपुरवठा योजना’ या महत्त्वाकांक्षी योजनेचे काम प्रगतीपथावर आहे. मार्च २०२१ पर्यंत ५० टाक्यांची उभारणी, ३०० कि. मी. लांबीच्या जलवाहिन्या टाकणे आणि ४० हजार मीटर बसविण्याची कामे पूर्ण होणे अपेक्षित आहे. पुणे-नगर रस्त्यावरील नागरिकांना पुरेसा आणि नियमित पाणीपुरवठा व्हावा यासाठी भामा-आसखेड धरणातून पाणी आणण्याची योजना पूर्ण करण्यात आली आहे. प्रकल्पग्रस्तांना मोबदला देण्यासाठी निधीची तरतूद करण्यात आलेली आहे. भविष्य काळात मुळशी धरणातून पुणे शहराला पाणीपुरवठा करता येणे शक्य व्हावे यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (डीपीआर) बनविण्याचे काम हाती घेण्यात आले आहे. पुण्यात निर्माण होणार्या शंभर टक्के सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी केंद्र सरकारने ‘जपान इंटरनॅशनल को ऑपरेटिव्ह एजन्सी’च्या (जायका) माध्यमातून ९०० कोटी रुपये उपलब्ध करून दिले आहेत. या प्रकल्पासाठी महापालिकेने नव्याने निविदा प्रक्रिया सुरू केली आहे. पुणे महापालिका हद्दीत समाविष्ट करण्यात आलेल्या ११ गावांमध्ये मलवाहिन्या विकसित करण्यासाठी निविदा प्रक्रिया करून प्रत्यक्ष काम सुरू करण्यात येणार आहे. गुजरातमधील साबरमती नदीच्या धर्तीवर मुळा-मुठा नदीकाठचा परिसर विकसित करण्यात येणार आहे. जांभुळवाडी येथील तलावाच्या परिसरात जैवउद्यान, जॉगिंग ट्रॅक, योग केंद्र, बालक्रीडांगण, नौकानयन, मत्स्यव्यवसाय आदी सुविधा विकसित करण्यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (डीपीआर) तयार करण्यात येणार आहे.
शहरातील विविध प्रकल्पांमध्ये दररोज ८०० मेट्रिक टन कचर्याचे यांत्रिकी पद्धतीने वर्गीकरण करण्यात येते. बावधन येथील सुमारे २ एकर जागेवर आधुनिक रॅम्प उभारण्याचे काम सुरू आहे. रामटेकडी-हडपसर येथे ७५० मेट्रिक टन कचर्यावर प्रक्रिया करून १३.५ मेगावॅट वीज निर्मितीचा प्रकल्प लवकरच कार्यान्वित होणार आहे. पुणे शहरातील प्रभागात निर्माण होणारा कचरा त्याच भागात प्रक्रिया करून जिरविण्यासाठी प्रभाग स्तरावर छोटे कचरा प्रकल्प उभारण्याचे नियोजन आहे.
पुणे महापालिकेच्या पर्यावरण विभागाअंतर्गत या वर्षी पासून हवामान बदलाचा सविस्तर अभ्यास करण्याचे नियोजन करण्यात आले आहे. भारत सरकारने २०३० पर्यंत ’इलेक्ट्रिक व्हेईकल नेशन’ घडविण्याची योजना आखली आहे. या योजनेचा भाग म्हणून पुणे महानगरपालिकेच्या ५० वाहनतळांवर इलेक्ट्रिक चार्जिंग स्टेशन उभे करण्याचे नियोजन आहे. केंद्र सरकारच्या अपारंपरिक ऊर्जास्त्रोताला प्राधान्य देण्याच्या योजनेनुसार महापालिकेच्या वतीने सौरऊर्जा पार्क विकसित करण्यात येणार असून, महापालिका व शासनाच्या उपलब्ध असणार्या मिळकतींवर सौरऊर्जा प्रकल्प राबविण्यात येणार आहेत. तसेच सीएनजीवर चालणार्या पर्यावरणपूरक वाहनांना प्रोत्साहन देण्यासाठी महापालिकेच्या मिळकतींवर सीएनजी पंपांसाठी प्राधान्य देण्यात येणार आहे.
उत्तम वास्तुस्थापत्याचा नमुना असलेली इमारत आणि जागोजागी शहराच्या अनेक वर्षांच्या इतिहासाची साक्ष देणारी महात्मा फुले मंडई, ऐतिहासिक, धार्मिक आणि व्यावसायिक दृष्ट्या महत्त्वाच्या असणार्या तुळशीबाग आणि परिसराचा पब्लिक प्रायव्हेट पार्टनरशीप (पीपीपी) तत्त्वावर विकसन करण्याचे प्रस्तावित करण्यात आले आहे.
गेल्या वर्षीच्या अंदाजपत्रकात पुणे महापालिकेच्या सारसबाग आणि पेशवे पार्क या मिळकतींचा पब्लिक प्रायव्हेट पार्टनरशिप (पीपीपी) तत्त्वावर पुर्नविकास करण्याचे प्रस्तावित करण्यात आले होते. ही प्रक्रिया सुरू असून, आता या मिळकतींसह स्वारगेट येथील पंडित जवाहरलाल नेहरु स्टेडियम या मिळकतींचा पब्लिक प्रायव्हेट पार्टनरशिप (पीपीपी) तत्त्वावर पुर्नविकास करण्याचे नियोजित करण्यात आले आहे. शिवाजीनगर येथील घोले रस्त्यावरील पुणे महापालिकेचे ‘मुद्रण महर्षी मामाराव दाते मुद्रणालय’ आणि धनकवडी येथील ‘के. के. मार्केट’ या प्रकल्पाचा पीपीपी तत्त्वावर पुनर्विकास करण्यासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (डीपीआर) बनविण्यात येणार आहे.
महाराष्ट्र राज्य परीक्षा परिषदेच्या वतीने दरवर्षी पूर्व उच्च प्राथमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा इयत्ता पाचवी आणि पूर्व माध्यमिक शिष्यवृत्ती परीक्षा इयत्ता आठवीचे आयोजन करण्यात येते. ज्या विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती मिळालेली नाही अशा काही गुणवंत विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी महापालिकेच्या वतीने शिष्यवृत्ती देण्यात येणार आहे. पंडित भीमसेन जोशी यांच्या जन्म शताब्दी वर्षाचे औचित्य साधून शिक्षण विभागाच्या संत तुकाराम महाराज संगीत विद्यालयाचा कायापालट करण्यात येणार आहे. ‘नॅशनल स्किल क्वालिफिकेशन’ आणि राज्य शासनाच्या उद्दिष्टानुसार ’मॉडेल आयटीआय’प्रमाणे पुणे महापालिका संचालित ‘श्री छत्रपती शिवाजी महाराज औद्योगिक प्रशिक्षण संस्थे’चे (आयटीआय) अद्ययावतीकरण करून कायापालट करण्यात येणार आहे.
पुणे महापालिका शाळांतील २३ मैदाने क्रीडांगणे म्हणून विकसित करण्यात येणार आहेत. तालमींचे संरक्षण आणि संवर्धन करण्यासाठी आवश्यक सोयीसुविधा पुरविल्या जाणार आहेत. सदाशिव पेठेत ‘स्वर्गीय रामभाऊ म्हाळगी क्रीडा संकुल’ उभारण्याचे काम लवकरच सुरू होणार आहे. तसेच खेळाचा प्रचार, प्रसार आणि जोपासना करण्यासाठी या वर्षीपासून ठराविक कालावधीत शहराच्या विविध भागांमध्ये राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धांच्या धर्तीवर एकाच वेळी क्रीडा महोत्सवाचे आयोजन करण्यात येणार आहे.
पुणे महापालिकेत नव्याने समाविष्ट गावांमध्ये विविध प्रकारची विकासकामे करण्यात येणार आहेत. त्यासाठी प्रारुप विकास आराखडा तयार करण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. अल्प उत्पन्न गटातील नागरिकांसाठी सदनिका बांधण्यासाठी हडपसर, खराडी, वडगाव आदी परिसरातील आठ प्रकल्पांना केंद्र शासनाची मंजुरी प्राप्त झाली आहे. खराडी येथे ७८६ आणि हडपसर येथे ३४० सदनिका बांधण्यात येत आहेत. हडपसर येथे ६८४ आणि वडगाव येथे ११०८ असा एकूण नवीन १७९२ सदनिकांचा प्रकल्प लवकरच सुरू होत आहे. अशाप्रकारे या वर्षी शहरात एकूण २९१६ सदनिकांची निर्मिती करण्याचे नियोजन आहे. महापालिकेत समाविष्ट झालेल्या गावांचा सुनियोजित विकास व्हावा या उद्देशाने उरुळी देवाची, फुरसुंगी या गावांसह या वर्षी आणखी दोन गावांमध्ये नगररचना योजना (टी. पी. स्किम) राबविण्यात येणार आहे.
‘स्मार्ट सिटी’ प्रकल्पाअंतर्गत रस्ते, वाहतूक, आरोग्य, स्वच्छता, पर्यावरण, पाणीपुरवठा, सुरक्षितता, स्वयंरोजगार आदी विभागांमध्ये विविध प्रकल्प राबविण्यात येत आहेत. त्यामध्ये ई-बस, ई-रिक्षा, सायकल योजना, वाय-फाय, ई-कनेक्टिव्हिटी, घनकचरा व्यवस्थापन, स्काडा, पाणीपुरवठा योजना, स्मार्ट पर्यटन, सीसीटीव्ही कॅमेरे, पदपथांवर एलईडी दिवे, पीएमसी केयर आदी योजनांचा समावेश आहे.
अवघ्या देशाचे आराध्य दैवत असलेल्या छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या लौकिकास साजेशी ‘शिवसृष्टी’ चांदणी चौकातील जैवविविधता उद्यानाच्या (बीडीपी) ५० एकर जागेत उभारण्यास आम्ही कटीबद्ध आहोत. या माध्यमातून शिवाजी महाराज यांच्या जीवनातील महत्त्वाच्या प्रसंगांवर आधारित कायमस्वरूपी प्रदर्शन उभे करण्यात येणार आहे. ‘शिवसृष्टी’च्या निर्मितीला वेग देण्यासाठी भूसंपादनाची कामे सुरू आहेत.
पुण्याचा सार्वजनिक गणेशोत्सव आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पोहोचला आहे. लाखो नागरिक उत्सवाच्या काळात पुण्यात येतात. पुण्याच्या गणेशोत्सवाचा समग्र इतिहास आणि विद्यमान गणेशोत्सवाचे विधायक स्वरुप यांचे दर्शन घडविणारे कायमस्वरुपी ‘जय गणेश सार्वजनिक गणेशोत्सव संग्रहालय’ उभारण्याचे नियोजन करण्यात आले आहे. त्यासाठी जागा पाहाणीचे काम सुरू आहे. संगमवाडी येथील वीर लहुजींच्या स्मारक निर्मितीची प्रक्रिया लवकरच सुरू करण्यात येत आहे. या ठिकाणी स्मारक उभारण्यासाठी राज्य सरकारने विकास आराखड्यात आरक्षण कायम केले आहे.
पंढरपूर, आळंदी, देहू आदी तीर्थक्षेत्राच्या ठिकाणी नियमितपणे जाणार्या वारकर्यांची संख्या खूप मोठी आहे. या वारकर्यांची निवासाची व्यवस्था व्हावी यासाठी पुणे महानगरपालिकेच्या हद्दीत ‘वारकरी सांस्कृतिक भवन’ उभारले जाणार आहे. पश्चिम महाराष्ट्रातून पवित्र हज यात्रेसाठी जाणार्या भाविकांसाठी ‘हज हाउस’ उभारण्यात येणार आहे.
शहरातील ऐतिहासिक वास्तु आणि स्थळांचा विकास, जतन आणि संवर्धन करण्याचे नियोजन करण्यात आले आहे. आंतरराष्ट्रीय पर्यटकांना आकर्षित करण्यासाठी पुणे महापालिकेच्या वतीने विशेष योजना आखण्यात येणार आहे. शहराचे सांस्कृतिक वैभव आणि वारसास्थळे दाखविण्यासाठी आरामदायी बस व्यवस्था, पर्यटकांशी त्यांच्या भाषेत संवाद साधू शकतील असे गाईडस उपलब्ध करून दिले जाणार आहेत.
व्यावसायिक प्रशिक्षण, महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी सायकल योजना, घाणभत्ता घेणार्या मनपा सेवकांच्या मुलांना शैक्षणिक साहित्यासाठी अर्थसहाय्य, दहावी, बारावी खासगी क्लाससाठी अर्थसहाय्य, इयत्ता बारावी सीईटी परीक्षेच्या तयारीसाठी अर्थसहाय्य, उच्च शिक्षणासाठी अर्थसहाय्य, स्वयंरोजगारासाठी अर्थसहाय्य, वस्ती रिसोर्स सेंटर, स्पर्धा परीक्षेसाठी मार्गदर्शन, वैयक्तिक नळ कनेक्शन, वीज कनेक्शन, सुलभ शौचालय बांधणे आदी योजना मागासवर्गीयांसाठी समाज विकास विभागाकडून राबविल्या जातात. व्यवसाय प्रशिक्षण, कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया अनुदान, लाडकी लेक मुलगी दत्तक योजना या महिलांसाठीच्या योजना आहेत. युवकांसाठी स्वयंरोजगार, प्रशिक्षण, लाइट हाऊस प्रकल्प आदी योजनांचा समावेश आहे. दिव्यांग व्यक्तिंना स्वयंरोजगारासठी अर्थसहाय्य, व्यवसाय प्रशिक्षण, दीर्घ मुदतीच्या शैक्षणिक आणि तांत्रिक अभ्यासक्रमासाठी अर्थसहाय्य, कृत्रिम अवयवांसाठी अर्थसहाय्य, मतिमंद व्यक्तिंचे पालन करणार्या पालकांसाठी अर्थसहाय्य राबविण्यात येतात. बेघरांसाठी चार ठिकाणी दिवस-रात्री निवारा प्रकल्प राबविण्यात येतो. भिक्षा मागणार्या मुलांसाठी तीन ठिकाणी ‘घरटं प्रकल्प’ हा उपक्रम सुरू आहे.
केंद्र शासन, राज्य सरकार आणि पुणे महापालिकेच्या विविध कल्याणकारी योजना नागरिकांपर्यंत पोहोचविण्यासाठी माहिती पुस्तिका तयार करून तिचे वितरण करण्यात येणार आहे. महापालिकेच्या १५ क्षेत्रिय कार्यालयांमध्ये महा-ई सेवा केंद्र सुरू करण्यात येणार आहेत. शासनाने निश्चित केलेल्या दरांमध्ये ५०% सवलतीत महापालिकेच्या वतीने शासकीय दाखले उपलब्ध करून दिले जाणार आहेत. केंद्र सरकारच्या स्टार्ट अप, कौशल्य विकास, मुद्रा, पंतप्रधान रोजगार योजना आदी योजना सुशिक्षित बेरोजगार आणि उद्योजकांसाठी उपयुक्त ठरत आहेत. या योजनांची माहिती देणारे मेळावे, व्याख्याने, परिसंवाद, कार्यशाळा अशा मार्गदर्शक कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात येणार आहे.
विविध प्रकारच्या व्यवसाय-उद्योगांना लागणारे कुशल मनुष्यबळ, उद्यमशीलता आणि चांगल्या रोजगार संधी पुण्यात उपलब्ध आहेत. उद्योग आणि व्यवसाय शहराच्या रोजगारनिर्मितीचे एक मोठे साधन आहे. शहरात गुंतवणूकदारांना आकर्षित करण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारच्या धोरणांना सुसंगत आणि पूरक पावले उचलण्यासाठी पुणे महापालिकेच्या वतीने गुंतवणूक सुविधा कक्ष स्थापन करण्यात येणार आहे.
माहिती आणि तंत्रज्ञान विभागात ‘पीएमसी केअर’ या तक्रार व्यवस्थापन प्रणालीमध्ये २ लाख ७१ हजार ३२० तक्रारींपैकी २ लाख ६० हजार ७८० तक्रारी निरस्त करण्यात आल्या. आपत्ती व्यवस्थापन विभागाकडील वॉर रूमचे अद्ययावतीकरण, डॅश बोर्ड आणि डेटा अॅनॅलिटिक्स, प्रॉपर्टी टॅक्स सॉफ्टवेअरचे अद्ययावतीकरण, नगरसचिव विभाग दस्तऐवज स्कॅनिंग आणि बॅकअप सोल्यूशन आदी प्रकल्प प्रस्तावित आहेत. पुणे महापालिकेच्या मुख्य इमारतीत आठवड्याचे सातही दिवस २४ तास मुख्य आपत्ती व्यवस्थापन विभाग सुरू करण्यात आलेला आहे. या विभागाद्वारे अग्निशमन दल, जिल्हाधिकारी कार्यालय, पोलीस व सिंचन भवन यांचेशी समन्वय साधून नागरिकांच्या तक्रारींचे निवारण केले जाते.
पुणे महानगरपालिकेच्या कायम आस्थापनेवरील कर्मचार्यांना सातवा वेतन आयोग लागू करण्यात येणार आहे. कामगार कल्याण निधीअंतर्गत विविध कल्याणकारी योजना राबविण्यात येणार आहेत. सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाच्या सहकार्याने वाहतूक जनजागृती अभियान, लष्कर जलशुद्धीकरण केंद्रात ४०० एमएलडी क्षमतेचा प्रकल्प, शहरातील हौदांचे पुनर्जीवन, ई-कचरा आणि प्लॅस्टिक संकलन संशोधन केंद्र, विद्यार्थ्यांसाठी वसतिगृह, विद्यार्थ्यांची शिवनेरी किल्ल्यावर सहल, गुणवत्तापूर्ण शिक्षण, स्मार्ट व्हिलेज’, स्मार्ट सिटी‘अंतर्गत ‘कलाग्राम’, लोकशाहीर अण्णा भाऊ साठे साहित्य संमेलन, डिजिटल सक्षम प्रकल्प या गेल्या वर्षीच्या अंदाजपत्रकात प्रस्तावित केलेल्या विविध योजना आणि विकासकामे अंमलबजावणीच्या विविध टप्प्यांवर आहेत. त्यांच्यासाठी आवश्यक असणार्या निधीची यावर्षीच्या अंदाजपत्रकात तरतूद करण्यात आलेली आहे. लवकरच हे सर्व प्रकल्प सुरू होणे अपेक्षित आहे.
भाषणाच्या समारोपात मी पुन्हा माझ्या पहिल्या मुद्याकडे सभागृहाचे लक्ष वेधू इच्छितो. हे अंदाजपत्रक ८ हजार ३७० कोटी रुपयांचे असले तरी अंदाजपत्रकातील अंदाज आणि वास्तव यातील तफावत पूर्णपणे कमी होईल असे आश्वासन आपल्या सर्वांच्या सहकार्याचा विश्वास असल्यामुळे मी देतो आहे. आपले पुणे शहर आता देशातील दुसर्या क्रमांकाचे भौगोलिक क्षेत्र असणारे महानगर झाले आहे. ऐतिहासिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, शैक्षणिक, वैज्ञानिक, औद्योगिक आणि माहिती तंत्रज्ञान क्षेत्रातील आघाडीचे शहर अशी पुण्याची जगात ओळख आहे. जगातील सर्वोत्कृष्ट शहरांमध्ये गणना होण्यासाठी आवश्यक असणार्या सर्व क्षमता पुणे शहरात आहेत. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी या शहरात सोन्याचा नांगर फिरवला. बाजीराव पेशव्यांनी अटकेपार झेंडा फडकाविला. महात्मा फुले, सावित्रीबाई फुले यांनी स्त्री शिक्षणाची मुहूर्तमेढ याच शहरामध्ये रोवली. लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळकांनी स्वातंत्र्याचा लढा याच शहरातून दिला. न्या. रानडे, गोपाळ गणेश आगरकर, धोंडो केशव कर्वे, अण्णा भाऊ साठे यांनी शिक्षण आणि सामाजिक सुधारणा या क्षेत्रांत मोलाचे कार्य केले. वीर लहुजी, उमाजी नाईक, वासुदेव बळवंत फडके, चाफेकर बंधू, स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांनी सशस्त्र क्रांतीचा मंत्र दिला. आजही शास्त्रज्ञ डॉ. रघुनाथ माशेलकर, डॉ. विजय भटकर, डॉ. जयंत नारळीकर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर विज्ञान क्षेत्रात देशाचे नेतृत्व करत आहेत. देशाला विविध क्षेत्रांत नेतृत्व देणार्या वैभवशाली पुण्याचा नियोजनबद्ध विकास करण्याची जबाबदारी पुणेकरांनी आपल्या सर्वांवर टाकली आहे. आपल्याला पुढील पाच वर्षांमध्ये
नियोजनबद्ध, दूरदृष्टीने आगामी ५० वर्षांसाठीचा अपेक्षित विकास करण्याची संधी प्राप्त झाली आहे. आपण आपल्या प्रभागाचा विकास करण्याची जबाबदारी उत्तम प्रकारे पार पाडीत आहोत. जनतेच्या हिताचे नाविण्यपूर्ण प्रकल्प, योजना, विकासकामे आपण राबवित असतो. त्याबरोबर या प्रकल्पांसाठी आवश्यक असणारा निधी उभा करण्यासाठी आपण सर्व मिळून प्रयत्न करूया. प्रभागाबरोबरच या शहराचे विश्वस्त या नात्याने संपूर्ण शहर विकासाची जबाबदारी आपल्यावर आहे. आपण सर्व मिळून ती यशस्वीपणे पार पाडू याचा विश्वास मला वाटतो. आपण सर्व महापालिकेचे विश्वस्त आणि प्रशासनावर माझा दृढ विश्वास आहे. गेल्या वर्षीचे अंदाजपत्रक सादर करताना ‘चला आपण सर्व मिळून शहराचा विकास करू या’ असे आवाहन मी आपणास केले होते. तेच आवाहन मी आपणाला पुन: पुन्हा करीत आहे. चला आपण सर्व मिळून सुंदर, स्मार्ट, गतिमान, विकसित पुणे शहर घडवूया.
धन्यवाद!
जय हिंद! जय महाराष्ट्र!!
- हेमंत रासने
अध्यक्ष, स्थायी समिती, पुणे महानगरपालिका
पुणे, दि. ०१ मार्च २०२१