समोर उभ्या असलेल्या मास्कधारी मुलीने मला स्माईल दिलं, तसं मी ही तिला स्माईल दिलं. नक्की कोण ही?? ते काही आठवत नव्हतं पण तिने ओळख दाखवली म्हणून मी ही दाखवली. ट्रेनमध्ये चढता क्षणी हा आलेला सुखद अनुभव. तशी बऱ्यापैकी गर्दी होती त्यामुळे ‘बसायला मिळेल का?’ हा विचारच मी सोडून दिला आणि मस्त डोअरजवळ उभी राहिले. अजून कोणी ओळखीचं दिसतंय का ते पाहू लागले. चटकन एक गोष्ट लक्षात आली की सगळ्या मास्कधारी आहेतच पण त्यातही व्हरायटी किती! कुणाचे अगदी साधे प्लेन मास्क, कुणाचे युझ अँड थ्रोचे मास्क तर कुणाचे ड्रेसला मॅचिंग मास्क. हे सगळं पाहून गम्मतच वाटली. आता अजून काही महिने मास्क घालायचे आहेत मग त्यात तोचतोचपणा कशाला??
गेल्या वर्षी मार्चमध्ये करोनामुळे लॉकडाऊन झाला आणि त्याबरोबर काही नियमही लागू झाले. सुरक्षित अंतर, सॅनिटाइझर आणि मास्क या गोष्टी अत्यावश्यक झाल्या. सुरुवातीला तर अगदी साधे मास्क, युझ अँड थ्रो मास्कच मिळत होते. मग N-95 मास्क हे जास्त सुरक्षित आहेत असं समजल्यावर त्यासाठी शोधाशोध सुरू झाली. सहजपणे हे मास्क उपलब्ध नव्हते. ऑनलाईन सुद्धा सर्च करून झाले. त्या मास्कना एवढं डिमांड होतं की ते बाजारातून जवळजवळ गायबच झाले किंवा महाग तरी झाले. काही दिवसांत जुने कपडे, रुमालापासून मास्क किंवा ओढणीही मास्क म्हणून कशी बांधायची याचे प्रात्यक्षिक व्हिडीओ सोशल मिडियावर येऊ लागले. बाहेर पडायचं तर कंपल्सरी मास्क , हे हळूहळू अंगवळणी पडू लागलं. आधी तर मास्क घातल्यामुळे अस्वस्थ वाटायचं, मग सवयीने ती भीती कमी होऊ लागली.
जून महिन्यापासून थोडं थोडं अनलॉक व्हायला लागलं आणि माणसं मास्क घालून बाहेर पडू लागले. दुकानं उघडली गेली, कार्यालये चालू झाली. लग्न आणि समारंभाला मर्यादित संख्येच्या अटीवर परवानगी मिळू लागली. तशात मास्कच्याही व्हरायटी बाजारात, ऑनलाइन दिसू लागल्या. मोठ्यांपासून अगदी लहानांपर्यंत सगळ्यांनाच मास्कची इतकी सवय झाली होती की मास्क लावला नाही तर कसंसच वाटू लागलं.
हळूहळू सगळं अनलॉक होऊ लागलं आणि भटकंती, सहलीचे वारे वाहू लागले. मग भेटीगाठीत, समारंभात मास्क काढला तरी चालेल, ‘चलता है’ अशी मानसिकता झाली. मास्क ची जागा आता नाकावरून, गळ्यावर, डोक्यावर तर कधी एकाच कानाला टांगून आणि त्याही पुढे जाऊन मग मास्क पर्स मध्ये किंवा खिशात विराजमान झाला. या थोड्याशा बेफिकीरीमुळे डिसेंबर-जानेवारीत जी रुग्णसंख्या कमी झाली होती तिचा आलेख पुन्हा वाढू लागला. करोना अजून गेलेला नाही, त्यामुळे सर्वतोपरीने सुरक्षिततेची काळजी घेणं महत्त्वाचं आहे. साधे, डिझायनर, मॅचिंग, युज अँड थ्रो कसेही मास्क असले तरी चालतील पण ते घालूनच बाहेर पडायला हवं. अजूनतरी काही दिवस…काही महिने काढायचे आहेत…मास्क के साथ साथ…
© पूर्णिमा नार्वेकर, दहिसर