माझ माहेर दादरसारख्या मराठी मध्यमवर्गीय वस्तीतलं. दोन बिल्डिंगच्यामध्ये राणेबाईंची शाळा. पुढे आणि मागे लहानसे पटांगण असा हा परिसर.
सकाळची उन्हें पडल्यावर साधारणतः फेरीवाल्यांची ये-जा सुरु व्हायची. त्यात प्रामुख्याने बिस्कीटवाला, बोहारीण, वासणवाला. आणि दुपारनंतर संध्याकाळी येणारे चनाचोर गरम विकणारा चाचा आणि भेळवाला भय्या.
चनाचोर गरम ओरडत येणारा तो चाचा म्हणजे एक मजेदार व्यक्ती होती. बिल्डींगच्या आवारातच शाळा असल्याने शाळा सुटायच्या आधी तो यायचा. पुढं त्याच्या पोटाला अॅल्युमिनियमच टोपलीसारख भांड एका मोठ्या दोरीने गळ्याला बांधलेलं असायचंय. तो त्यामुळे चालायचा पोट पुढे असलेल्या माणसांसारखा. आम्ही दोघ बहीण भाऊ त्याच्या चालण्याची आणि बोलण्याची नक्कल करत असू. तो आला की मोठयाने ओरडायचा-
‘चनाजोर गरम…
खाये गा तो मजा आयेगा..’
त्याचं ते गाण ऐकून खूप मजा वाटायची आणि गंमतही.‘’मजा आएगा…’ ’ तो म्हणायचा पण हे म्हणणा-या चाचाचा चेहरा मात्र सदैव मख्खच असायचा.
आठवड्याला 2-1 दिवसाआड दुपारच्या वेळी जुन्या कपड्यांवर भांडी विकणा-या मावशी यायच्या. नऊवारी पातळ, कपाळावर ठसठशीत मोठ्ठ कुंकू. आल्या की भांड्यांचं टोपल आणि कपड्यांचं गाठोड बाजूला ठेऊन गॅलरीत बसायच्या. चहाची वेळ असायची. मग आजीही तिला घोटभर चहा द्यायची. घरच्या सुख-दुःखाच्या चार गोष्टी ती आजीला सांगायची. थोडावेळ निवांतपणे बसून परत गाठोडं उचलून आपल्या कामाला जायची. असाच भांडी विकणारा एक वासणवाला काकापण यायचा. कितीही कपडे दिले तरी त्याची हाव काही संपायची नाही. खूप किटकिट करायचा त्यामुळे आम्ही त्याला काही कपडे देत नसू. आजही ते दिवस त्या आठवणी येतात.
संध्याकाळी 6 वाजता येणा-या भेळवाल्या चाचाचा नेम आजही चुकलेला नाही. आता म्हतारपणामुळे आतमध्ये बिल्डींगच्या आवारात येता येत नाही. पण बाहेर रोडवर भेळचा स्टँड घेऊन भेळवाला चाचा उभा रहातो. घरचे कोणी भेटले की आवर्जून चौकशी करतो. लड़की कैसी है? मजे मै है ना? बोलना चाचाने याद किया था.’’
खरंच हा त्यावेळी असणारा व्यवहार फक्त देव-घेवीचा नव्हता तर तो भावनिकही तितकाच होता. फेरीवाले तर खूप यायचे पण त्यातील काही जणांशी एक आगळं-वेगळं स्नेहाचं नातं जोडल गेलं. काळानुरुप सगळं बदलत चाललं आहे पण त्या बालपणीच्या आठवणी अजूनही ताज्या आहेत.
पूर्णिमा नार्वेकर
पुष्पक अपार्टमेंट, ब्लॉक नं 203,
भिकाजी लाड मार्ग,
दहिसर फाटक जवळ,
दहिसर (प.),
मुंबई – 400068