चीनने परवानगी दिली
कैलास मानसरोवर यात्रा 30 जून ते 25 ऑगस्ट दरम्यान होणार आहे. शनिवारी परराष्ट्र मंत्रालयाने अर्ज प्रक्रियेसाठी वेबसाइट उघडली. यात्रेकरू http://kmy.gov.in वर अर्ज करू शकतात. अर्ज करण्याची शेवटची तारीख १३ मे २०२५ आहे.यावर्षी, यात्रेकरूंचे १५ गट उत्तराखंड आणि सिक्कीम मार्गे कैलास मानसरोवरला जातील. उत्तराखंडहून लिपुलेख खिंड ओलांडून ५ गटात ५०-५० प्रवासी मानसरोवरला जातील. त्याच वेळी, १० बॅचमध्ये प्रत्येकी ५० प्रवाशांचे गट सिक्कीमहून नाथुला मार्गे प्रवास करतील.

कैलास मानसरोवर चीनव्याप्त तिबेटमध्ये आहे. परराष्ट्र मंत्रालय दरवर्षी या सहलीचे आयोजन करते. तथापि, गेल्या पाच वर्षांपासून चीन भारतीयांना कैलास मानसरोवरला जाऊ देत नव्हता. दोन्ही देशांमधील सीमा वाद आणि कोविड लाट हे याचे कारण होते.आता ५ वर्षांनंतर प्रवास पुन्हा सुरू होणार आहे. भारत आणि चीनमधील संबंध सुधारण्याचा हा एक प्रयत्न म्हणून पाहिला जात आहे. गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये झालेल्या करारानुसार दोन्ही देशांनी डेमचोक आणि डेपसांग येथून आपले सैन्य मागे घेतले होते.पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांची गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये रशियाच्या कझान शहरात पाच वर्षांनी भेट झाली होती. त्यानंतर दोन्ही देशांनी परस्पर संबंधांच्या स्थितीवर चर्चा केली आणि संबंध सुधारण्यासाठी काही पावले उचलण्याचे मान्य केले.तेव्हापासून, गेल्या ३ महिन्यांत, चीन-भारत सीमेवरील डेमचोक आणि देपसांग या वादग्रस्त भागातून दोन्ही देशांच्या सैन्याने माघार घेतल्यानंतर, ५ वर्षांनंतर कैलास मानसरोवर यात्रा आणि विमान सेवा सुरू करण्याचे निर्णय घेण्यात आले आहेत.

२०२० पासून भारत आणि चीनमधील विमान सेवा देखील बंद होती

परराष्ट्र मंत्रालयाने २७ जानेवारी रोजी माहिती दिली होती की भारत आणि चीन दरम्यान थेट विमान सेवा देखील सुरू होईल. २०२० पासून दोन्ही देशांमधील विमान सेवा बंद होती. जून २०२० मध्ये भारत आणि चीनमध्ये डोकलाम वाद झाला आणि मार्च २०१९ मध्ये कोविडची पहिली लाट आली.कोरोना साथीपूर्वी दोन्ही देशांमध्ये दरमहा ५३९ थेट उड्डाणे होत असत. त्याची क्षमता १.२५ लाखांपेक्षा जास्त जागांची होती. या विमानांमध्ये एअर इंडिया, चायना सदर्न एअरलाइन्स, चायना ईस्टर्न एअरलाइन्स सारख्या कंपन्यांचा समावेश होता.विमान उड्डाण बंद झाल्यानंतर, दोन्ही देशांतील प्रवासी बांगलादेश, हाँगकाँग, थायलंड आणि सिंगापूर सारख्या कनेक्टिंग हबमधून प्रवास करत असत. तथापि, हा प्रवास महागडा होता. जानेवारी ते ऑक्टोबर २०२४ दरम्यान, १.७३ लाख लोकांनी हाँगकाँग मार्गे, ९८ हजारांनी सिंगापूर मार्गे, ९३ हजारांनी थायलंड मार्गे आणि ३० हजार लोकांनी बांगलादेश मार्गे दोन्ही देशांमध्ये प्रवास केला.

कैलास मानसरोवरचा बहुतांश भाग तिबेटमध्ये आहे. चीन तिबेटवर आपला हक्क सांगतो. कैलास पर्वतरांग काश्मीरपासून भूतानपर्यंत पसरलेली आहे. या भागात ल्हा चू आणि झोंग चू नावाच्या दोन ठिकाणांमध्ये एक पर्वत आहे. या पर्वताला येथे दोन जोडलेली शिखरे आहेत. यापैकी उत्तरेकडील शिखर कैलास म्हणून ओळखले जाते.

या शिखराचा आकार एका विशाल शिवलिंगासारखा आहे. हे ठिकाण उत्तराखंडमधील लिपुलेखपासून फक्त ६५ किलोमीटर अंतरावर आहे. सध्या कैलाश मानसरोवरचा मोठा भाग चीनच्या ताब्यात आहे. त्यामुळे येथे जाण्यासाठी चीनची परवानगी आवश्यक आहे.

श्रद्धा – भगवान शिव कैलास पर्वतावर राहतात-हिंदू धर्मात असे मानले जाते की भगवान शिव त्यांच्या पत्नी पार्वतीसह कैलास पर्वतावर राहतात. म्हणूनच हे हिंदूंसाठी एक अतिशय पवित्र स्थान आहे. जैन धर्मात असे मानले जाते की पहिले तीर्थंकर ऋषभनाथ यांना येथून मोक्ष मिळाला होता. २०२० पूर्वी, दरवर्षी सुमारे ५० हजार हिंदू भारत आणि नेपाळ मार्गे धार्मिक तीर्थयात्रेसाठी येथे येत असत.

कैलास मानसरोवर यात्रेसाठी भारत आणि चीनमध्ये दोन करार झाले

कैलास मानसरोवर यात्रेसाठी भारत आणि चीनमध्ये दोन मोठे करार झाले आहेत-

पहिला करार: लिपुलेख खिंडीतून कैलास मानसरोवरला जाण्यासाठी भारत आणि चीनमध्ये २० मे २०१३ रोजी हा करार झाला होता. हा करार तत्कालीन परराष्ट्र मंत्री सलमान खुर्शीद आणि चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांच्यात झाला होता. यामुळे लिपुलेख खिंडीचा मार्ग प्रवासासाठी खुला झाला.

दुसरा करार : नाथुला मार्गे कैलास मानसरोवरला जाण्याच्या मार्गाबाबत भारत आणि चीनमध्ये १८ सप्टेंबर २०१४ रोजी हा करार झाला होता. परराष्ट्र मंत्री असताना सुषमा स्वराज यांनी परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांच्यासोबत या करारावर स्वाक्षरी केली होती.

दोन्ही करारांची भाषा जवळजवळ सारखीच आहे. हे करार दोन्ही देशांच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी कागदपत्रांवर स्वाक्षरी केल्याच्या तारखेपासून लागू होतील. करारात असे लिहिले आहे की त्याची कालमर्यादा दर ५ वर्षांनी आपोआप वाढवली जाईल.

उत्तराखंडच्या व्यास खोऱ्यातून भाविक कैलासाला भेट देत होते

कैलास मानसरोवर यात्रा बंद झाल्यापासून, उत्तराखंडमधील व्यास खोऱ्यातून भाविक कैलास पर्वतावर येत होते. गेल्या वर्षी, उत्तराखंड पर्यटन विभाग, सीमा रस्ते संघटना (BRO) आणि इंडो-तिबेटी सीमा पोलिस (ITBP) च्या अधिकाऱ्यांच्या पथकाने कैलास पर्वताचे स्पष्टपणे दृश्यमान स्थान शोधून काढले होते. ३ ऑक्टोबर २०२४ रोजी, पहिल्यांदाच, जुन्या लिपुलेख खिंडीतून भारतीय हद्दीतून पवित्र कैलास पर्वत दिसला. हे उत्तराखंडमधील पिथोरागड जिल्ह्यातील व्यास खोऱ्यात वसलेले आहे.

कैलास पर्वताची उंची एव्हरेस्टपेक्षा कमी आहे पण आतापर्यंत कोणीही त्यावर चढाई करू शकलेले नाही

आतापर्यंत ७००० लोकांनी जगातील सर्वात उंच पर्वत, एव्हरेस्ट चढले आहे. त्याची उंची ८८४८ मीटर आहे, तर कैलास पर्वताची उंची एव्हरेस्टपेक्षा सुमारे २००० मीटर कमी आहे. तरीही, आजपर्यंत कोणीही त्यावर चढू शकलेले नाही. काही लोकांना ५२ किमी पर्यंत प्रदक्षिणा घालण्यात निश्चितच यश आले आहे.खरंतर, कैलास पर्वताची चढाई खूप तीव्र आहे. डोंगराचा कोन ६५ अंशांपेक्षा जास्त आहे. त्याच वेळी, माउंट एव्हरेस्टचा कोन ४०-५० अंश आहे, म्हणून कैलास चढणे कठीण आहे. त्यावर चढाई करण्याचे अनेक प्रयत्न झाले आहेत. शेवटचा प्रयत्न २००१ मध्ये करण्यात आला होता. तथापि, आता कैलास चढाई पूर्णपणे प्रतिबंधित आहे.

कुलगाम पोलिसांनी लष्कर आणि सीआरपीएफसोबत संयुक्त कारवाईत दोन दहशतवादी साथीदारांना अटक केली आणि त्यांच्या ताब्यातून शस्त्रास्त्रे आणि दारूगोळा जप्त केला.

कायमोह येथील मतलहामा चौक ठोकरपोरा येथे स्थापन केलेल्या चौकीवर तपासणी दरम्यान, कायमोह येथील ठोकरपोरा येथील रहिवासी अब्दुल सलाम भटचा मुलगा बिलाल अहमद भट आणि गुलाम मोहम्मद भटचा मुलगा मोहम्मद इस्माईल भट अशी ओळख पटवण्यात आलेल्या दोन दहशतवादी साथीदारांना अटक करण्यात आली. झडती घेतल्यानंतर त्यांच्या ताब्यातून ०२ पिस्तूल, २५ पिस्तूल राउंड, ⁠०२ पिस्तूल मॅगझिनसह शस्त्रास्त्रे जप्त करण्यात आली.

घटनेबाबत, पीएस कैमोह येथे कायद्याच्या संबंधित कलमांखाली गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे आणि तपास सुरू करण्यात आला आहे.

श्रीनगर – पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्यांच्या कुटुंबियांना ममता बॅनर्जी यांनी प्रत्येकी १० लाख रुपयांची भरपाई जाहीर केली.
पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनी जम्मू आणि काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्या राज्यातील नागरिकांच्या कुटुंबियांना प्रत्येकी १० लाख रुपये भरपाई देण्याची घोषणा केली. त्यांनी सांगितले की, सरकार पीडित कुटुंबांना सर्वतोपरी मदत करेल.

मुख्यमंत्री ममता म्हणाल्या की, त्यांनी शहीद बिटन अधिकारी यांच्या पालकांशी फोनवरून संवाद साधला. आरोग्य सुविधेअंतर्गत त्यांच्यासाठी स्वास्थ्य साथी कार्ड बनवण्यात आले आहे आणि त्यांना दरमहा १०,००० रुपये पेन्शन दिले जाईल. बिटनच्या पालकांना ५ लाख रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाईल आणि त्याच्या पत्नीलाही ५ लाख रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाईल.

याशिवाय, बेहला आणि पुरुलिया येथील इतर दोन पीडितांच्या कुटुंबियांनाही प्रत्येकी १० लाख रुपये भरपाई दिली जाईल. कुटुंबातील कोणत्याही सदस्याला नोकरी करायची असेल, तर सरकार नोकरी देखील देईल, असे मुख्यमंत्री म्हणाले.

उधमपूरमध्ये शहीद झालेल्या निमलष्करी दलाच्या जवानाच्या पत्नीशीही त्या बोलल्या. सरकारने त्यांना १० लाख रुपये भरपाई आणि सरकारी नोकरी देण्याचा निर्णयही घेतला आहे. मी लवकरच मुर्शिदाबादला जाऊन तीन बाधित कुटुंबांना भेटेन आणि त्यांना भरपाई देईन. या दुःखाच्या वेळी राज्य सरकार पीडितांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभे आहे.

जम्मू-काश्मीरमधील कुलगाम जिल्ह्यातील गिद्दर गावात शनिवारी सकाळी सुरक्षा दल आणि दहशतवाद्यांमध्ये चकमक झाली. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सुरक्षा दल परिसरात शोध घेत असताना दहशतवाद्यांनी गोळीबार सुरू केला.यानंतर, सुरक्षा दलांनी संपूर्ण परिसराला वेढा घातला आणि दहशतवाद्यांचे पळून जाण्याचे सर्व मार्ग बंद केले. शोध मोहीम सुरू आहे. गेल्या ७२ तासांत खोऱ्यात झालेली ही पाचवी चकमक आहे.
सेदोरी नाल्याच्या जंगलात दहशतवाद्यांचे अड्डे सैन्याने उद्ध्वस्त केले.
माछिल सेक्टरमधील मुश्ताकाबाद भागातील सेदोरी नाल्याच्या घनदाट जंगलात सुरक्षा दलांनी दहशतवाद्यांचा एक अड्डा उद्ध्वस्त केला. शोध मोहिमेदरम्यान, सुरक्षा दलांना एका संशयास्पद ठिकाणी लपवून ठेवलेले शस्त्रसाठा आढळला. जप्त केलेल्या वस्तूंमध्ये ५ एके-४७ रायफल, ८ एके-४७ मॅगझिन, ६६० राउंड एके-४७ गोळ्या, एक पिस्तूल, एक पिस्तूल मॅगझिन, एक पिस्तूल गोळी आणि ५० राउंड एम४ रायफल गोळ्यांचा समावेश आहे. हे लपण्याचे ठिकाण कधी तयार केले गेले आणि कोणत्या दहशतवादी संघटनेने ते तयार केले याचा शोध सुरक्षा संस्था घेत आहेत.

१४ दहशतवाद्यांची यादी जाहीर
झाकीर अहमद गनी (Let), कुलगाम
हारून रशीद गनी (HM), अनंतनाग
झुबेर अहमद वाणी (HM), अनंतनाग (देहरुणा)
अदनान शफी (Let), अनंतनाग (देहरुना)
आमिर अहमद दार (Let), शोपियां
शाहिद अहमद कुटे (Let), शोपियान
नसीर अहमद वानी (Let), शोपियान
आसिफ अहमद खांडे (JeM), शोपियान
यावर अहमद भट (JeM), पुलवामा
आमिर नजीर वानी (Let), पुलवामा
हरीस नझीर (Let), पुलवामा
एहसान अहमद शेख मुर्रन (Let), सोपोर
आसिफ अहमद शेख ((JeM)), त्राल
आदिल अहमद (Let), सोपोर
Let- लष्कर-ए-तोयबा
JeM- जैश-ए-मोहम्मद
HM – हिजबुल मुजाहिदीन

कोणत्याही हल्ल्याला तोंड देऊ, पाकिस्तानचे रक्षण करण्यास सैन्य सक्षम
इस्लामाबाद -पहलगाम हल्ल्यानंतर पाकिस्तानचे पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांनी प्रत्येक चौकशीसाठी तयार असल्याचे म्हटले आहे. शरीफ म्हणाले की, पाकिस्तानची बदनामी होत आहे. पाकिस्तान आपल्या सार्वभौमत्वाचे रक्षण करण्यास तयार आहे, असेही त्यांनी सांगितले.काकुल येथील पाकिस्तान मिलिटरी अकादमीमध्ये आयोजित परेडला संबोधित करताना पंतप्रधान शरीफ म्हणाले की, पाकिस्तानवर यापूर्वीही अशा हल्ल्यांचे आरोप झाले आहेत. हे पूर्णपणे थांबवले पाहिजे. एक जबाबदार देश म्हणून, पाकिस्तान कोणत्याही निष्पक्ष आणि पारदर्शक चौकशीत सहभागी होण्यास तयार आहे.शरीफ म्हणाले की, भारत जगाची दिशाभूल करत आहे. कोणत्याही विश्वासार्ह तपास आणि पुराव्याशिवाय, ते पाकिस्तानवर खोटे आरोप करून देशाची बदनामी करत आहे.

शरीफ म्हणाले- जर पाणी थांबले तर आम्ही पूर्ण ताकदीने प्रत्युत्तर देऊ

सिंधू नदीचे पाणी कमी करण्याचा किंवा वळवण्याचा कोणताही प्रयत्न केल्यास त्याला पूर्ण ताकदीने प्रत्युत्तर दिले जाईल, असे पंतप्रधान शरीफ म्हणाले. शरीफ म्हणाले की, पाकिस्तानसाठी पाणी खूप महत्वाचे आहे. हा आमच्या २४ कोटी लोकांच्या जीवनाचा प्रश्न आहे. आम्ही कोणत्याही परिस्थितीत त्याचे रक्षण करू.

शाहबाज म्हणाले की, पाकिस्तानला शांतता हवी आहे, परंतु ही इच्छा कमकुवतपणा मानू नये. ते म्हणाले की, पाकिस्तानची बदनामी होत आहे. पाकिस्तानचे सैनिक त्यांच्या देशाचे रक्षण करण्यासाठी पूर्णपणे सज्ज आहेत. पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताने अलिकडेच सिंधू पाणी करार रद्द करण्याची घोषणा केली आहे.

‘जिना म्हणाले होते- काश्मीर ही पाकिस्तानची गळ्यातील नस आहे’

शरीफ म्हणाले की, जिन्ना यांनी बरोबर म्हटले होते की काश्मीर ही पाकिस्तानची गळ्याची नस आहे. दुर्दैवाने, अमेरिकेने अनेक प्रस्ताव देऊनही, हा प्रश्न आजपर्यंत सुटलेला नाही. काश्मीरमधील लोकांना स्वतःचे निर्णय घेण्याच्या अधिकाराचे पाकिस्तान नेहमीच समर्थन करेल.

पंतप्रधान शरीफ म्हणाले की, पाकिस्तानने नेहमीच दहशतवादाचा निषेध केला आहे. आमचा देश स्वतः दहशतवादाचा सामना करत आहे. पाकिस्तानमध्ये ९० हजारांहून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला आहे आणि ६०० अब्ज डॉलर्सचे नुकसान झाले आहे. हे सर्व कल्पनेपलीकडचे आहे.

पंतप्रधान शरीफ म्हणाले की शांतता ही आमची प्राथमिकता आहे, परंतु कोणीही ती आमची कमकुवतपणा समजू नये. आम्ही आमच्या अखंडतेशी आणि सुरक्षिततेशी कधीही तडजोड करणार नाही. शरीफ यांनी आपले भाषण एका ओळीने संपवले –

हृदयाचे रक्त देऊन आपण सुक्या गुलाबांचे सौंदर्य वाढवू, बागेचे रक्षण करण्याची शपथ घेतली आहे

हैद्राबाद -तेलंगणाचे मुख्यमंत्री रेवंत रेड्डी यांनी पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यावर म्हटले आहे की, आता पाकिस्तानचे दोन तुकडे करण्याची वेळ आली आहे. मी पंतप्रधान मोदींना पीओके भारतात विलीन करण्याचे आवाहन करतो. आम्ही सर्व तुमच्यासोबत आहोत.दहशतवादी हल्ल्याच्या निषेधार्थ हैदराबादमध्ये काढलेल्या मेणबत्ती मोर्चादरम्यान रेवंत यांनी हे बोलले. एआयएमआयएमचे प्रमुख असदुद्दीन ओवेसीही या मोर्चात सहभागी झाले होते.

रेवंत पुढे म्हणाले की, १९७१ मध्ये जेव्हा पाकिस्तानने आपल्या देशावर हल्ला केला तेव्हा इंदिरा गांधींनी त्याला चोख प्रत्युत्तर दिले आणि देशाचे दोन तुकडे केले. आजही आपल्याला पाकिस्तानविरुद्ध अशीच कारवाई करावी लागत आहे.तेलंगणाच्या मुख्यमंत्र्यांनी आठवण करून दिली की माजी पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांनी १९७१ मध्ये बांगलादेशच्या निर्मितीबद्दल तत्कालीन पंतप्रधान इंदिरा गांधींची तुलना देवी दुर्गाशी केली होती.

रेवंत म्हणाले, “तुम्ही (पंतप्रधान मोदी) दुर्गा मातेचे स्मरण करावे आणि कारवाई करावी. मग तो पाकिस्तानवरील हल्ला असो किंवा इतर कोणताही उपाय असो. आज पाकिस्तानविरुद्ध पावले उचलली पाहिजेत. ही तडजोड करण्याची वेळ नाही. योग्य उत्तर दिले पाहिजे. सरकारने पुढे जावे, आम्ही आणि १४० कोटी भारतीय तुमच्यासोबत आहोत.”

शुक्रवारी काँग्रेसने दिल्लीतील काँग्रेस मुख्यालयापासून कँडल मार्च काढला. राहुल गांधीही यात सहभागी झाले होते. आदल्या दिवशी राहुल यांनी श्रीनगरला भेट दिली होती. राहुल गांधी म्हणाले की, मी परिस्थिती पाहण्यासाठी येथे आलो आहे. जम्मू आणि काश्मीरमधील सर्व लोकांनी या हल्ल्याचा निषेध केला आहे. त्याला देशाचा पूर्ण पाठिंबा आहे. मी जखमींना भेटलो. ज्यांनी आपल्या कुटुंबातील सदस्यांना गमावले आहे त्यांच्याबद्दल माझ्या संवेदना.काल आमची सरकारसोबत बैठक झाली. संपूर्ण विरोधी पक्षांनी एकत्र येऊन या हल्ल्याचा निषेध केला. आम्ही म्हटले होते की सरकार कोणताही निर्णय घेईल, आम्ही त्यांच्यासोबत आहोत. या दहशतवादी घटनेमागील हेतू समाजात फूट पाडणे आणि भावाला भावाविरुद्ध लढवणे हा होता. प्रत्येक भारतीय एकत्र आहे. दहशतवाद्यांनी कितीही प्रयत्न केले तरी आपण त्यांना पराभूत करू शकतो.

पुणे न्यायालयाने वि.दा. सावरकर यांच्या मानहानीच्या खटल्यात काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांना समन्स बजावले आहे. लंडन दौऱ्यावर असताना राहुल गांधींनी सावरकरांबद्दल केलेल्या वादग्रस्त वक्तव्याप्रकरणी त्यांच्यावर गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. या प्रकरणी कोर्टाने 9 मे रोजी राहुल गांधींना हजर राहण्याचे आदेश देखील दिले आहेत.

दरम्यान राहुल गांधींनी लंडन येथील एका कार्यक्रमात विनायक सावरकर यांच्याबद्दल वादग्रस्त वक्तव्य केले होते. या तक्रारीच्या आधारे राहुल गांधी यांच्या विरोधात पुणे येथील न्यायालयात बदनामीचा फौजदारी खटला दाखल करण्यात आला होता. या खटल्यासंदर्भात पुणे न्यायालयाने 9 मे रोजी काँग्रेस नेते राहुल गांधींना कोर्टासमोर हजर राहण्याचे आदेश दिले आहेत.दरम्यान वि.दा. सावरकर हे इंग्रजांचे सहकारी होते आणि त्यांना इंग्रजांकडून निवृत्तिवेतन मिळत होते या विरोधी पक्षनेते राहुल गांधी यांच्या वक्तव्यावर शुक्रवारी सर्वोच्च न्यायालयाने कडक शब्दांत ताशेरे ओढले. सावरकरांवर राहुल गांधी ‘बरळल्यास’ आता सुप्रीम कोर्ट स्वत: कारवाई करेल. इतिहास जाणून न घेता वक्तव्य करू नका. तुम्ही राजकीय पक्षाचे नेते आहेत. महाराष्ट्रात सावरकरांची पूजा केली जाते. त्यामुळे सावरकरांवर बोलू नये, असे सुप्रीम कोर्टाने म्हटले आहे.