मुंबई 12 ऑगस्ट 2024 – एक प्रसिद्ध नैसर्गिक हिरे कंपनी श्री. रामकृष्ण एक्सपोर्ट्स (SRK) ची शाखा असलेल्या श्री. रामकृष्ण नॉलेज फाउंडेशन (SRKKF) च्या वतीने जिओ वर्ल्ड कन्व्हेन्शन सेंटरमध्ये आयोजित करण्यात आलेला संतोकबा मानवतावादी पुरस्कार समारंभ मोठ्या थाटात पार पडला.सीरम इन्स्टिट्युट ऑफ इंडियाचे अध्यक्ष आणि व्यवस्थापकीय संचालक सायरस पूनावाला, शिक्षण सुधारक व एचसीएल आणि शिव नाडर फाउंडेशनचे संस्थापक शिव नाडर, तसेच सामाजिक कार्यकर्ते आणि सर्च फाउंडेशनचे संस्थापक, डॉ. अभय बंग व डॉ. राणी बंग यांचा यावेळी कार्यक्रमात सत्कार करण्यात आला.’सिटी ऑफ ड्रीम्स’, मुंबई येथे प्रथमच संतोकबा मानवतावादी पुरस्कारांचे आयोजन करण्यात आले होते, जे दूरदर्शी नेत्यांच्या अतुलनीय योगदानाचा गौरव करतात.
अध्यक्षस्थानी अयोध्येतील श्री. रामजन्मभूमी तीर्थक्षेत्र ट्रस्टचे विश्वस्त व महर्षी वेदव्यास प्रतिष्ठानचे अध्यक्ष स्वामी गोविंद देव गिरीजी महाराज हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते. त्यांच्यासमवेत मा. उत्तर प्रदेशच्या राज्यपाल श्रीमती आनंदीबेन पटेल आणि मा. महाराष्ट्राचे राज्यपाल सी.पी. राधाकृष्णन हे सन्माननीय अतिथी म्हणून उपस्थित होते.
एक प्रख्यात उद्योगपती आणि दूरदर्शी, सायरस पूनावाला यांना सीरम इन्स्टिट्युट ऑफ इंडियाच्या स्थापनेतील त्यांच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेबद्दल सन्मानित करण्यात आले, ज्याने कोविड-19 महामारीच्या काळात परवडणारी लस तयार केली. सार्वजनिक आरोग्य आणि परोपकारासाठी त्यांच्या वचनबद्धतेसाठी ओळखले जाणारे डॉ. पूनावाला यांनी लाखो लोकांसाठी उच्च-गुणवत्तेची, परवडणारी लसी बनवून जागतिक लसीच्या परिदृश्यात क्रांती घडवून आणली आहे; COVID-19 सह विविध संसर्गजन्य रोगांचा सामना करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे. त्यांच्या अनुकरणीय कार्याने केवळ भारताच्या आरोग्यसेवा प्रणालीलाच बळकटी दिली नाही, तर जागतिक स्तरावर आरोग्य सुधारण्यासाठी त्यांचे समर्पण अधोरेखित करून आंतरराष्ट्रीय ख्यातीही मिळविली आहे.
पूनावाला डॉ म्हणाला, “मला संतोकबा मानवतावादी पुरस्काराने गौरविल्याबद्दल मी श्री. गोविंद जी ढोलकिया आणि SRK नॉलेज फाउंडेशनचे आभार मानू इच्छितो. गोविंद जी ढोलकिया यांच्या आई स्वर्गीय श्री. संतोकबाजी यांच्या स्नेहपूर्ण स्मरणार्थ हा पुरस्कार सुरू करण्यात आला होता. 1966 मध्ये स्थापित केलेल्या सीरम इन्स्टिट्युट ऑफ इंडियाने परवडणाऱ्या किमतीत लसीद्वारे 25 दशलक्षांपेक्षा जास्त लोकांचे जीव वाचविल्याबद्दल अतुलनीय योगदानाबद्दल हा पुरस्कार मिळाला. त्याचा मला विशेष आनंद आहे. माझी दृष्टी आधीपासून परवडणाऱ्या जीवनरक्षक लसी बनविण्याची होती. त्यामुळे मानवतेला विशेषत: जगभरातील 150 देशांमध्ये मोठे योगदान मिळाले आहे.“
याशिवाय शिक्षण सुधारणावादी शिव नाडर यांना शिव नाडर फाउंडेशनच्या माध्यमातून त्यांच्या असामान्य योगदानाबद्दल संतोकबा मानवतावादी पुरस्काराने गौरविण्यात आले. त्यांच्या पुढाकारांमध्ये SSN संस्थांची स्थापना, उच्च-गुणवत्तेचे शिक्षण देण्यासाठी कटिबद्ध असलेला प्रमुख कार्यक्रम, परिवर्तनशील शिक्षा उपक्रम आणि विद्या ज्ञान शाळा यांचा समावेश आहे. त्यांच्या अथक प्रयत्नांद्वारे, शिव नाडर यांनी समुदायांचे सक्षमीकरण आणि शैक्षणिक उत्कृष्टतेला चालना देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण प्रगती केली आहे, ज्यामुळे चिरस्थायी सामाजिक प्रभाव निर्माण झाला आहे.
नाडर यांच्या पत्नी पद्मश्री प्राप्तकर्ता किरण नाडर म्हणाल्या, “श्री. गोविंदभाई ढोलकिया यांच्या आई संतोकबा यांच्या प्रेरणेने सुरू झालेल्या या प्रतिष्ठित पुरस्काराने माझ्या पतीला गौरविण्यात आले, याचा मला खूप आनंद झाला आहे. अशाच प्रभावामुळे आमचा परोपकाराचा हा प्रवास सुरू झाला होता. माझ्या सासूबाई, ज्यांनी 1990 मध्ये माझ्या पतीला समाजाला काहीतरी देण्यासाठी काय करायचे, ते विचारले. त्यांच्या शब्दांनी माझ्या पतीमध्ये जबाबदारीची खोल भावना जागृत केली, ज्यामुळे शिक्षणावर जोर देऊन शिव नादर फाउंडेशनची निर्मिती झाली. माझ्या सासरच्या नावावर असलेले आमचे पहिले महाविद्यालय चेन्नई येथे स्थापन झाले आणि तेव्हापासून आम्ही शिक्षणाच्या विविध पैलूंमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. माझ्या पतीला या पुरस्काराने सन्मानित केल्याबद्दल मी ढोलकिया कुटुंबीयांचे मनापासून आभार मानते.”
सामाजिक कार्यकर्ते डॉ. अभय बंग आणि डॉ. राणी बंग हेही दुर्गम भागात ग्राउंड लेव्हलवर परवडणारी आरोग्यसेवा पुरविण्याच्या कार्याबद्दल प्रतिष्ठित संतोकबा पुरस्कार प्राप्तकर्त्यांमध्ये होते. सर्च फाउंडेशनच्या स्थापनेद्वारे या दोघांनी होम-बेस्ड न्यूबॉर्न केअर (HBNC) इनिशिएटिव्ह, तसेच कम्युनिटी हेल्थ वर्कर (CHWs) इनिशिएटिव्हद्वारे आरोग्यसेवा नवकल्पनांचा परिचय करून, आदिवासी समुदायांच्या उत्थानासाठी अग्रणी भूमिका बजावली आहे.
पुरस्कार वितरण समारंभात, डॉ.अभय बंग म्हणाले,“माझ्या पत्नीला आणि मला या प्रतिष्ठित पुरस्काराने सन्मानित केल्याबद्दल मी स्वामी गोविंद देव गिरीजी महाराज व श्री. गोविंद ढोलकिया यांचे मनःपूर्वक आभार मानू इच्छितो. गडचिरोलीच्या जनतेच्या वतीने मी अत्यंत विनम्रतेने हा सन्मान स्वीकारत आहे, ज्यांच्या अतूट पाठिंब्याने आणि विश्वासाने मला या स्थानापर्यंत पोहोचविले आहे. मी ढोलकिया कुटुंबाचे 1 कोटी रुपयांच्या उदार योगदानाबद्दल त्यांचे मनापासून आभार मानू इच्छितो, ज्याचा उपयोग आमच्या फाउंडेशनद्वारे गडचिरोलीच्या लोकांच्या उन्नतीसाठी केला जाईल.”SRKKF चे संस्थापक अध्यक्ष आणि राज्यसभा खासदार श्री. गोविंद ढोलकिया यांनी त्यांच्या आई, संतोकबा लालजीदादा ढोलकिया यांच्या निःस्वार्थ भावनेला आणि दृष्टीला मूर्त रूप देणाऱ्या नि:स्वार्थीपणा, करुणा आणि सेवा या मानवतावादी मूल्यांना श्रद्धांजली म्हणून 2006 मध्ये संतोकबा मानवतावादी पुरस्कार सुरू केला होता. या कार्यक्रमाविषयी बोलताना श्री गोविंद ढोलकिया म्हणाले, “संतोकबा पुरस्कार हा करुणेच्या शक्तीचा आणि जगावर सकारात्मक प्रभाव निर्माण करण्याच्या वचनबद्धतेचा दाखला आहे. बदल घडवून आणण्यासाठी आणि इतरांनाही ते करण्यास प्रेरित करणाऱ्या व्यक्तींचा सन्मान करताना आम्हाला अभिमान वाटतो. हा सन्मान दयाळूपणातील ताकद आणि त्याचा समाजावर होणारा सखोल सकारात्मक प्रभाव अधोरेखित करतो.”
हे वर्ष एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. कारण SRKKF देखील त्यांचा 10 वा वर्धापन दिन साजरा करत आहे. हा पुरस्कार यापूर्वी भारताच्या माननीय राष्ट्रपतींसारख्या प्रमुख व्यक्तींनी प्रदान केलेला आहे. यापूर्वी प्रख्यात उद्योगपती रतन टाटा, अध्यात्मिक गुरू परमपूज्य दलाई लामा आणि अभियंता सोनम वांगचुक, भारताच्या श्वेत क्रांतीचे जनक डॉ. वर्गीस कुरियन, अंतराळ शास्त्रज्ञ आणि भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेचे (ISRO) माजी अध्यक्ष ए.एस. किरण कुमार आणि समाजसुधारक कैलाश सत्यार्थी यांना यापूर्वी या प्रतिष्ठित संतोकबा मानवतावादी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.
