एप्रिल महिना सुरू झाला की शेवटचा पेपर कधी एकदाचा संपतोय आणि शाळेला सुट्टी कधी पडतेय, याचेच वेध लागलेले असायचे. शेवटाचा पेपर झाला की शाळेचे दप्तर पलंगावर भिरकावून देऊन मी खेळायला पळायचे सुद्धा. गॅलरीतल्या पेटीत ठेवलेले लगोरीचे पत्थर, विटी दांडू, काचपाणी खेळण्यासाठी जपून ठेवलेल्या डबातल्या काचांचे तुकडे, सागरगोटे सगळे एकूण एक बाहेर काढले जायचे. मग काय, सकाळी उठल्यापासून अगदी रात्री निजेपर्यंत खेळ सुरु असायचे. एवढं खेळून तरी पोट मात्र भरायचं नाही. आता हे सारं आठवलं की खूप गम्मत वाटते, मनातल्या मनात हसू ही येत.
तेव्हा खेळायचे प्रकार तरी किती भन्नाट होते. विटी-दांडू, लगोरी, डबा ऐसपैस, पकडापकडी, साखळी, लंगडी असे अनेक आणि हो, दुपारच्या वेळी घरच्यांना वा बाहेरच्यांना त्रास नको म्हणून आरडाओरडीचे आणि पळापळीचे खेळ खेळायची मनाई. त्यावेळी बैठे खेळ – सागरगोटे, काचपाणी, कॅरम, भातुकली, त्याचबरोबर सामान्यज्ञान वाढविण्यासाठी एक खेळ खेळायचो तो असा की, एक अक्षर दिले जायचे… मग त्यावरुन नाव, आडनाव, शहर, भाज्या, फळे, फुले इ. ची नावे लिहायची आणि त्याला मार्कही द्यायचे. सुट्टीत बऱ्याचदा आत्या आणि आत्येभावंडेही राहायला यायचीत. खूप मज्जा यायची. हसण्याखिदळण्यात सारा वेळ कसा निघून जायचा ते कळायचे नाही. रात्री बहुदा आम्ही बिल्डिंगमधले सारे बॅडमिंटन खेळायचो किंवा मग पत्त्यांचा डाव रंगायचा- मेंढीकोट, बदामसात, पाच-तीन-दोन, झब्बू. कितीही वेळ खेळलो तरी अजून खेळायचं बाकीच आहे, असं वाटायचं. मी आणि माझा भाऊ खूप मजा करायचो आणि खेळताना खूप भांडायचो सुद्धा. माझं आजोळ बाजूच्याच बिल्डिंगमधे त्यामुळे खूप वेळा मग तिकडेही खेळायला जायचो. खूप त्रास दिला की आई आणि काकाजवळ आजी आमची तक्रार करायची. मग मोठ्या माणसांचा ओरडाही खावा लागायचा. त्यात मीच जास्त मस्तीखोर होते म्हणून मला ओरडा जास्त; पण काकाने शिक्षा केली की आजी लगेच माझी बाजूही घ्यायची. त्याला म्हणाची,‘जाऊ दे रे रमाकांत, पोरंच ती… मस्ती करणारच. पुढच्या वेळेस नाही हो मला त्रास द्यायची.’ गम्मत वाटायची या सगळ्याची. आधी खरं तर आजीचा खूप राग आलेला असायचा तिने तक्रार केली म्हणून आणि मग तीने माझी बाजू घेतली की सगळं काही विसरून मी आजीला घट्ट बिलगायचे. आजीची खूप लाडकी होते मी !
शनिवार – रविवार आला की आई-बाबांबरोबर कुठे तरी बाहेर जायचो फिरायला. बाबांना सिनेमा बघणायचं भरपूर वेड होतं त्यामुळे बहुतेक वेळा शनिवारच्या 6 च्या शोची तिकीटे अगोदरच काढून ठेवलेलीच असायची. आई कामावरून कधी येतेय आणि आम्ही कधी सिनेमा बघायला जातोय, असं झालेलं असायचं. सिनेमाबरोबरच आम्ही मराठी नाटकही बघायचो आजी-आजोबांबरोबर. आजी-आजोबांना संगीत नाटकं बघायची खूप आवड. संगीत नाटकाच्या आवडीबरोबरच आणखी एक आवड आम्ही आजोबांची घेतली, ती म्हणजे वाचन. आजोबांना वाचनाची खूप आवड. आम्हालाही त्यांनी लायब्ररी सुरू करुन दिली होती. माझ्या आठवणीत अगदी 3री – 4थीत असल्यापासून आम्ही लायब्ररीचे सभासद होतो. मे महिन्यात खेळाबरोबर भरपूर वाचनही करायचो. कुठल पुस्तक वाचतो ते तारखेवार एका वहीत त्याची नोंद करायचो. ही आवड, हा छंद आजही आम्ही दोन्ही भावडांनी जोपासला आहे.
खेळ आणि वाचन याबरोबर थोडा अभ्यास. हा रोजचा असायचा, त्यापासून सुटका मात्र न्हवती. काकाने आधीच सांगितलेले असायचे, रोजचे पाढे आणि मराठी आणि इंग्रजी शुद्धलेखन एक पानभर रोज मला लिहून हवं आहे. काकापुढे बोलायला काय, त्याच्यासमोर उभं रहायला सुद्धा मी घाबरायचे. त्यामुळे हा रोजचा अभ्यास न चुकता केला जायचा. आता हे सारं आठवलं की वाटतं खरंच आज माझ्यावर आणि माझ्या भावावर याच छोट्यामोठया गोष्टींतून संस्कार होत गेले आणि आम्ही घडत गेलो. आताच्या काळात याच सर्व गोष्टींसाठी मुलांना वेगवेगळे क्लास, संस्कार वर्ग लावायची गरज पालकांना भासते आहे.
अशी ही मे महिन्याची सुट्टी कधी संपायची कळायचेच नाही. जून महिना उजाडायचा सुद्धा ! तेव्हा मात्र शाळा कधी सुरू होते आहे आणि मैत्रिणींना कधी भेटतो आहे, सु्ट्टीतील गमतीजमती सांगतो आहोत असं झालेलं असायचं
आजही मे महिना सुरू झाला की मन निरागसपणे लहान मुलासारखं त्या बालपणीच्या आठवणीत हरवून जातं…..
- पूर्णिमा नार्वेकर
- पुष्पक अपार्टमेंट, ब्लॉक नं 203,
- भिकाजी लाड मार्ग,
- दहिसर फाटक जवळ, दहिसर (प.), मुंबई – 400068
