- जागतिक मानसिक आरोग्य दिनानिमित्त रविवारी (ता. १३) आयोजन; नागरिकांना सहभागी होण्याचे आवाहन
पुणे: कामाच्या ठिकाणी मानसिक आरोग्य चांगले राखण्यासाठी प्रोत्साहन देणे ही काळाची गरज आहे. याची गंभीर दखल घेत कनेक्टिंग ट्रस्टने या समस्येकडे लक्ष वेधण्यासाठी वॉकेथॉनचे आयोजन केले आहे. येत्या रविवारी (ता. १३) दुपारी ४ ते ६ या वेळेत संभाजी पार्क, जंगली महाराज रोड, गुडलक चौक, फर्गसन महाविद्यालयमार्गे संभाजी पार्क अशी ही वॉकेथॉन होणार आहे. कनेक्टिंग ट्रस्टच्या संस्थापिका व व्यवस्थापकीय संचालक अर्णवाज दमानिया, सहसंस्थापक सँडी डायस, मुख्य कार्यकारी अधिकारी प्रणिता मडकईकर यांच्या हस्ते हिरवा झेंडा दाखवून वॉकेथॉनला सुरुवात होईल. जागतिक मानसिक आरोग्य दिनाची यंदाची संकल्पना ‘कामाच्या ठिकाणी मानसिक आरोग्याला प्राधान्य’ अशी आहे. पुणेकरांनी या वॉकेथॉनमध्ये सहभागी होण्याचे आवाहन संस्थेने केले आहे.
याविषयी बोलताना प्रणिता मडकईकर म्हणाल्या, “मानसिक आरोग्याविषयी अलीकडे झालेल्या अभ्यासांत कर्मचाऱ्यांच्या मानसिक आरोग्याची काळजी घेण्याची गरज अधोरेखित झाली आहे. कामाच्या ठिकाणीच कर्मचाऱ्यांवर कसा परिणाम होतो याकडे अभ्यासकांनी विशेष लक्ष वेधले आहे. ‘द सायलेंट स्ट्रगल – हाऊ मेंटल हेल्थ इम्पॅक्ट्स द इंडियन वर्कफोर्स २०२३’ यामध्ये १० विविध क्षेत्रे आणि आठ भारतीय शहरांमधील तीन हजार कर्मचाऱ्यांचा अभ्यास ‘आयपीएसओएस’ या संशोधन संस्थेने केलेल्या अभ्यासात प्रत्येक दोनपैकी एका कॉर्पोरेट कर्मचाऱ्यांना मानसिक आरोग्य बिघडण्याचा धोका आढळतो. ९३ टक्के प्रतिसादकर्त्यांनी मानसिक आरोग्य आणि कल्याण महत्त्वाचे वाटत असल्याचे मत नोंदवले. ३५-४५ वयोगटातील लोक, महिला आणि उच्च पदावरील कर्मचारी यांचा समावेश सर्वाधिक धोका असलेल्यांमध्ये होतो. आठवड्याला ४५ तासांपेक्षा जास्त काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचाही या गटात समावेश आहे. या अभ्यासात ९० टक्के कर्मचाऱ्यांनी नोकरी व व्यक्तिगत जीवन यांचे संतुलन हा मानसिक आरोग्यावर परिणाम करणारा सर्वोच्च घटक असल्याचे नमूद केले आहे. ४२ टक्के लोकांनी त्यांच्या नोकरीमुळे तणावग्रस्त असल्याचे मान्य केले. जवळजवळ ४५ टक्के लोकांनी कामाच्या ताणामुळे त्यांच्या कौटुंबिक जीवनावर परिणाम झाला आहे, असे सांगितले. ८० टक्के लोकांनी गेल्या वर्षी तणाव, चिंता, बिघडलेले मानसिक आरोग्य यामुळे कामावरून दोन आठवड्यांची रजा घेतल्याचे कबुल केले. ९० टक्के लोकांच्या मते प्रत्येकवेळी रजेवर असताना त्यांच्याकडून कामाची अपेक्षा केली जात असून, हे चिंताजनक आहे.”
‘इनसाईट्स फ्रॉम इंडियाज बेस्ट वर्कप्लेसेस इन हेल्थ अँड वेलनेस २०२३’ या अभ्यासात २१० संस्थांमधील १८.५ लाखांपेक्षा अधिक कर्मचाऱ्यांचा प्रातिनिधीक अभ्यास करण्यात आला. यातील एक महत्त्वाचा निष्कर्ष असे दर्शवितो की, प्रत्येक चार भारतीय कर्मचाऱ्यांपैकी एकाला तणाव, चिंता किंवा नैराश्याबद्दल बोलण्यासाठी संघर्ष करावा लागतो. या परिस्थितीचा परिणाम केवळ भारतीय कार्यस्थळावर होत नसून त्याची व्याप्ती जागतिक आहे, असे हे दोन्ही अहवाल सूचित करतात, असे मडकईकर यांनी नमूद केले.
आत्महत्या प्रतिबंध आणि आत्महत्येला कलंकमुक्त करण्यासाठी कनेक्टींग ट्रस्टच्या समर्पित, प्रशिक्षित स्वयंसेवक आणि कर्मचाऱ्यांची टीम गेली १९ वर्षे कार्यरत आहे. विविध कार्यक्रमांद्वारे हजारो लोकांना ट्रस्ट मदत करत आहे. यात हायस्कूल-काॅलेजेसमध्ये पीअर सपोर्ट तयार करणे, मोफत हेल्पलाइन, ईमेल सपोर्ट, सुसाईड सर्व्हायव्हर सपोर्ट आणि कनेक्टिंग संस्थेमध्ये प्रत्यक्ष भेटूनही संवाद साधता येतो ह्या विनामूल्य सेवांचा समावेश आहे, असे मडकईकर यांनी सांगितले.
