पुणे- रात्री १० ते सकाळी ६ वाजेपर्यंत आवाजाचे फटके उडविण्यास बंदी घालण्यात आली आहे तसेच १०० पेक्षा जास्त फटाक्यांच्या माळांचे उत्पादन, विक्री व वापरावर बंदी असल्याचे पोलीस आयुक्त अमितेश कुमार यांनी आज येथे स्पष्ट केले आहे.
आज त्यांनी माध्यमांना कळविले आहे कि,’दिवाळी सणानिमित्त दरवर्षी तात्पुरते फटाके विक्री परवाने या कार्यालयाकडून देण्यात येतात. फटाके विक्री करतेवेळी व फटाके वाजवितेवेळी कोणताही धोका अथवा अपघात होऊ नये यासाठी कायद्यामध्ये खालीलप्रमाणे तरतुद असून त्याप्रमाणे नागरीकांनी त्याची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करावी.
१. महाराष्ट्र शस्त्र अधिनियम (१५४) (३) अन्वये सरकारने कागदात स्फोटक पदार्थ ठेवलेले व त्याभोवती ४२.५३४ ग्रॅम वजनाचा ५.७१५ सेंटीमिटर लांबीचा व ३.१७५ सेंटीमिटर व्यासाचा दो-याने गुंडाळलेला अॅटमबॉम्ब म्हणून ओळखल्या जाणा-या फटाकांच्या उत्पादनावर जवळ बाळगणा-यावर आणि निबंद घालण्यात आले आहेत.
२. फटाके परवाने दिनांक २७०/१०/२०२५ ते २४/१०/२०२५ पर्यंतदेण्यात येणार आहेत. मुदत संपल्यानंतर फटाके अथवा शोभेची दारु विक्री करता येणार नाही. तसेच शिल्लक राहिलेले फटाके अथवा साठा हा परवाना असलेल्या गोदामामध्ये किंवा घाऊक परवाना धारण करणा-याकडे परत करणे आवश्यक आहे.
३. पोलीस आयुक्तालयाचे परिक्षेत्रामध्ये कोणत्याही रस्यात किंवा रस्यांपासून १० मीटर अंतराचे आत मुंबई पोलीस अधिनियम १९५१ पोट कलम ३३ यु मधील तरतुदी नुसार कोणत्याही प्रकारची शोभेची दारु अगर कोणत्याही नावाने ओळखले जाणारे फटाके फेकणे, सोडणे, उडविणे, अगर फायर बलून किंवा अग्निबाण उडविणे ही कृत्ये करण्यास मनाई आहे. सदर कलम २ चे पोट कलम १५ अन्वये रस्यांत कोणत्याही महामार्ग/पूल सेतू मार्गावर नेमलेले मार्ग, सेतू कमानीवजा घाट, धक्का किवा कोणताही आळी किंवा वाट मग ती रहदारीची असो अथवा नसो याचा समावेश होतो. या आदेशाचे उल्लंघन जी व्यक्ती करेल ती. वरील कायदयान्वये (कलम१३१ (ए) (1)) कायेशीर कारवाईस पात्र ठरेल.
४. मा. सर्वोच्च न्यायालयाने याचीका क्रमांक ७२/१९९८ मध्ये दिनांक २७/०९/२००१ रोजी सुमावणीच्या दरम्यान दसरा, दिवाळी, व इतर सणांच्या वेळी मोठ्या आवाजाचे फटाके उडविल्यामुळे निर्माण होणारे ध्वनी व हवा प्रदूषणाचे जनतेवर होणारे संभाव्य अपायकारक परिणाम टाळण्यासाठी असे फटाके बाजविण्यावर निर्बंध घालणे बाबत अंतरिम आदेश दिलेले आहेत. त्या नुसार व सर्वोच्च न्यायालयाचे ध्वनी प्रदूषणाबाबतचे निर्देश दिनांक १८/०७/२००५ नुसार.
अ) केंद्र शासन, केंद्र शासित प्रदेश आणि राज्य शासन यांनी भारत सरकारच्या राजपत्र क्रमांक जीएसआर ६८२-इंदिनांक ०५/१०/१९९९ नुसार प्रकाशित केलेल्या पर्यावरण (संरक्षण) कायदा १९८६ अंतर्गत पर्यावरण (संरक्षण) नियमातील तरतुदीची मुख्यत्वे करुन या नियमातील सुधारीत नियम ८९ ची ज्या फटाक्यांच्या आवाजांच्या मार्नका बाबत आहेत त्याची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करावी. त्यानुसार,
1) एखादा फटाका उडविण्याच्या जागेपासून ४ मीटर अंतरावर १२५ डेसीबल आवाज निर्माण करणा-या फटाक्यांचे उत्पादन, विक्री व वापर यावर बंदी घालण्यात येत आहे.
ii) जर सखाली फटाका ५० ते १०० तसेच १०० व त्यावरील फटाके असतील तर आवाजाची मर्यादा फटाका उडविण्याच्या जागेपासून ०४ मीटर अंतरापर्यंत अनुक्रमें ११५/११० व १०५ डेसीबल एवढी असावी. यापेक्षा जास्त आवज निर्माण करणा-या तसेच १०० पेक्षा जास्त फटाके असलेल्या सर्व साखळी फटाका उत्पादन, विक्री व वापर यावर बंदी घालण्यात येत आहे
ब) ध्वनी निर्माण करुन आवाजाचे प्रक्षण करणा-या फटाक्यांवर रात्री १०.०० ते सकाळी ६.०० वाजेपर्यंत संपूर्ण बंदी घालण्यात येत आहे. परंतु जे फटाके विविध रंग निर्माण करतात किंवा सोडतात किंवा आवाज करित नाहीत अश्या फटाक्यांवर निर्बंध नाही.
क) शांतता प्रभागात कोणत्याही फटाक्याचा वापर कुठल्याही वेळेत करण्यात येऊ नये. शांतता प्रभागामध्ये रुग्णालये, शैक्षणिक संस्था, न्यायालये यांच्या सभोवातालचे १०० मीटर पर्यतचे क्षेत्र येते.
५. पेट्रोलियम तथा विस्फोटक सुरक्षा संघटन, नागपूर यांचेकडील परिपत्रक क्र.आर-४ (२) १८३/सी.सी. १९४/२०१५, दिनांक १५/१२/२०१५ अन्वये परवानाधारक यांनी विदेशी मुळ फटाके विक्री करु नये अशा सूचना दिलेल्या आहेत.
६. ज्या ठिकाणी तात्पुरत्या फटाका स्टॉलकरिता परवानगी देण्यात आली आहे त्या ठिकाणी ५० मिटरच्या परिसरात संयुक्त नियंत्रक, विस्फोटके, मुंबई यांचेकडील अधिसूचना क्रमांक जीएसआर-६८७ (इ) दिनांक २७/०९/१९८४ मधील परि क्र.५ अन्वये फटाक्यांची आतिषबाजी करण्यावर निर्बंध घालण्यात आलेले आहेत.
तरी, वरील नियमाचे काटेकोरपणे पालन करुन कोणताही अपघात अथवा धोका होणार नाही याबाबत कृपया नागरिकांनी दक्षता घ्यावी. असे पोलीस आयुक्त अमितेश कुमार यांनी म्हटले आहे.
