रशियन तेल खरेदी ठरले कारण
वॉशिंग्टन-अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी भारतावर २५% अतिरिक्त कर लादण्याची घोषणा केली आहे. त्यांनी गुरुवारी यासंबंधीच्या कार्यकारी आदेशावर स्वाक्षरी केली. हा आदेश २७ ऑगस्टपासून लागू होईल. यापूर्वी त्यांनी ३० जुलै रोजी २५% कर जाहीर केला होता. आता अमेरिका भारतावर एकूण ५०% कर लादणार आहे.
रशियाकडून तेल खरेदी केल्यामुळे ट्रम्प यांनी भारताविरुद्ध ही कारवाई केली आहे. त्यांनी एक दिवस आधी म्हटले होते की, रशियाकडून तेल खरेदी करून भारत युक्रेन युद्ध सुरू ठेवण्यात रशियाला मदत करत आहे. यामुळे अमेरिका भारताविरुद्ध कारवाई करेल.
ट्रम्प यांनी आजच्या कार्यकारी आदेशात लिहिले आहे- भारत सरकार रशियाकडून प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे तेल आयात करत आहे. अशा परिस्थितीत, अमेरिकेत येणाऱ्या भारतीय वस्तूंवर २५% अतिरिक्त शुल्क लागू होईल. हे शुल्क २१ दिवसांनंतर लागू होईल.
तथापि, काही विशिष्ट परिस्थितीत, जसे की जर माल आधीच समुद्रात लोड केला गेला असेल आणि त्यांच्या मार्गावर असेल, किंवा जर ते विशिष्ट तारखेपूर्वी अमेरिकेत पोहोचले असतील तर या शुल्कातून सूट देखील दिली जाईल.
मार्च २०२२ च्या सुरुवातीला अमेरिकेने रशियन तेल आणि संबंधित उत्पादनांच्या आयातीवर पूर्णपणे बंदी घालणारा आदेश जारी केला होता. आता ट्रम्प प्रशासनाला असे आढळून आले आहे की भारत ते रशियन तेल खरेदी करत आहे, जे रशियाला आर्थिक मदत करत आहे. यामुळे आता अमेरिकेने भारतावर हा नवीन शुल्क लादण्याचा निर्णय घेतला आहे.
काही भारतीय वस्तूंवर कर लागू होणार नाही
एप्रिल २०२५ मध्ये जारी केलेल्या दुसऱ्या आदेशात ज्या काही उत्पादनांना आधीच टॅरिफमधून सूट देण्यात आली होती त्यांना सूट देण्यात येईल. या वस्तूंमध्ये सेमीकंडक्टर, स्मार्टफोन, संगणक, औषधनिर्माण, ऑटोमोटिव्ह भाग, तांबे आणि इतर धातू आणि खनिजे यांचा समावेश आहे.
याचा अर्थ असा की, भारतातून या वस्तूंच्या शिपमेंटवर अतिरिक्त शुल्क लागू होणार नाही. या आदेशात असेही म्हटले आहे की, भविष्यात गरज पडल्यास, राष्ट्रपती त्यात सुधारणा करू शकतात, म्हणजेच ते शुल्क दर बदलू शकतात किंवा अधिक नवीन तरतुदी जोडू शकतात.
ट्रम्प यांनी काल भारताच्या औषध उत्पादनांवर २५०% कर लादण्याची धमकी दिली होती. सीएनबीसीला दिलेल्या मुलाखतीत ट्रम्प म्हणाले होते की, ते सुरुवातीला औषधांवर एक छोटासा कर लादतील, परंतु नंतर ते १५०% आणि नंतर दीड वर्षात २५०% पर्यंत वाढवतील.
ट्रम्प म्हणाले होते- आम्हाला औषधे आपल्या देशातच बनवायची आहेत. त्यांचा असा विश्वास आहे की, अमेरिका औषध उत्पादनांसाठी परदेशी देशांवर, विशेषतः भारत आणि चीनवर खूप अवलंबून आहे. या टॅरिफचा भारतीय औषध क्षेत्रावर वाईट परिणाम होऊ शकतो.
अमेरिका भारताकडून जेनेरिक औषधे, लस आणि सक्रिय घटक खरेदी करते. २०२५ मध्ये भारताची अमेरिकेला औषध निर्यात ७.५ अब्ज डॉलर्स (सुमारे ६५ हजार कोटी रुपये) पेक्षा जास्त होती.
चीननंतर भारत हा रशियन तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार आहे. युक्रेन युद्धापूर्वी, भारत रशियाकडून फक्त ०.२% (प्रतिदिन ६८ हजार बॅरल) तेल आयात करत होता. मे २०२३ पर्यंत ते ४५% (प्रतिदिन २० लाख बॅरल) पर्यंत वाढले, तर २०२५ मध्ये, जानेवारी ते जुलै या कालावधीत, भारत रशियाकडून दररोज १७.८ लाख बॅरल तेल खरेदी करत आहे.गेल्या दोन वर्षांपासून, भारत दरवर्षी १३० अब्ज डॉलर्स (११.३३ लाख कोटी रुपये) पेक्षा जास्त किमतीचे रशियन तेल खरेदी करत आहे.
