पुणे-
मुंबई उच्च न्यायालयाच्या आदेशाला सर्वोच्च न्यायालयाने सोमवारी स्थगिती दिली. वास्तविक, मुंबई उच्च न्यायालयाने आपल्या आदेशात निवडणूक आयोगाला पुणे लोकसभा जागेसाठी तातडीने पोटनिवडणूक घेण्याचे निर्देश दिले होते. पुणे लोकसभेची जागा खासदार गिरीश बापट यांच्या निधनामुळे 29 मार्च 2023 पासून रिक्त आहे.
मुंबई उच्च न्यायालयाच्या आदेशाविरोधात निवडणूक आयोगाने सर्वोच्च न्यायालयात धाव घेतली होती. निवडणूक आयोगाने आपल्या याचिकेत म्हटले आहे की, सध्याच्या लोकसभेचा कार्यकाळ 16 जून 2024 रोजी संपत आहे, त्यामुळे यावेळी पोटनिवडणूक घेण्यास काही अर्थ नाही. सुप्रीम कोर्टाने मुंबई उच्च न्यायालयाच्या आदेशाला स्थगिती दिलीच, पण पोटनिवडणुकीच्या विलंबावरही प्रश्न उपस्थित केले. या संदर्भातील पुढील सुनावणी सात आठवड्यांनी होणार आहे. पोटनिवडणुकांबाबत कायद्याची स्पष्टता करू असेही निकाल देताना सर्वोच्च न्यायालयाने म्हटले आहे.
गिरीश बापट यांच्या निधनामुळे जागा रिक्त
भाजप खासदार गिरीश बापट यांच्या निधनानंतर पुणे लोकसभा मतदारसंघाची जागा रिक्त आहे. यामुळेच येथे पोटनिवडणूक होण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात येत होती. आयोगाकडून पोटनिवडणुकीची कुठलीही हालचाल नसल्याने मुंबई उच्च न्यायालयाने निवडणूक आयोगाला आदेश दिले होते. गिरीश बापट यांचे 29 मार्च 2023 रोजी निधन झाले होते. 17व्या लोकसभेचा कार्यकाळ 16 जून 2024 रोजी संपत आहे. म्हणून पुढच्या लोकसभा निवडणुका अवघ्या काही दिवसांतच जाहीर होण्याची शक्यता आहे. याच कारणामुळे सर्वोच्च न्यायालयाने स्थगिती दिली आहे. एक वर्षांपेक्षा जास्त कार्यकाळ शिल्लक असल्यास निवडणूक घेणं बंधनकारक असते.
पुणे लोकसभा मतदारसंघाचा इतिहास
1951 मध्ये गाडगीळ या जागेवरून काँग्रेसचे पहिले खासदार होते. त्यानंतर मधल्या काळात ते प्रजा सोशालिस्ट पार्टी, संयुक्त सोशालिस्ट पार्टी, भारतीय लोकदलाचे खासदारही झाले. काँग्रेसच्या वर्चस्वाला भाजपने 1991 मध्ये आव्हान दिले होते. अण्णा जोशी येथून भाजपचे पहिले खासदार झाले. 1996 मध्ये सुरेश कलमाडी पहिल्यांदाच या जागेवरून खासदार झाले.त्यानंतर 2004 आणि 2009 मध्येही कलमाडी काँग्रेसच्या तिकिटावर येथून खासदार झाले. कॉमनवेल्थ घोटाळ्यात नाव पुढे आल्याने कलमाडी यांचे तिकीट रद्द करण्यात आले. 2014च्या निवडणुकीत काँग्रेसने डॉ. विश्वजित कदम यांना उमेदवारी दिली होती. 2014च्या मोदी लाटेत लोकसभेतच नव्हे तर विधानसभा निवडणुकीतही काँग्रेसला सपाटून मार खावा लागला. 2014 मध्ये काँग्रेसची ही परंपरागत जागा पूर्णपणे भाजपच्या रंगात रंगली.
पुणे लोकसभा निवडणूक 2019चा निकाल
भाजप- गिरीश बापट – 6,32,835 मते काँग्रेस- मोहन जोशी – 3,08,207 मते बीएसपी- उत्तम पांडुरंग शिंदे – 4792 मते
