पुणे-सर्व सण-उत्सावा दरम्यान प्लास्टर ऑफ पॅरीसच्या मूर्ती बनविणे अथवा विसर्जित करणे यावरील बंदीबाबत महाप्लीकेचे अतिरिक्त आयुक्त यांनी आदेश काढले असून PoPच्या मूर्ती बनविणे अथवा विसर्जित करणे यावर पूर्णपणे बंदी असून ,विसर्जन कृत्रिम तलावातच / रहिवासी संकुलातील टाकीमध्ये अथवा मूर्ती स्विकृती केंद्रामध्ये देणे बंधनकारक असल्याचे या आदेशात BP पृथ्वीराज यांनी म्हटले आहे .
नेमके काय म्हटले आहे BP पृथ्वीराज यांनी ते पहा जसेच्या तसे ….
केंद्रीय पर्यावरण वने व वातावरणीय बदल विभाग, मंत्रालय भारत सरकार यांच्यावतीने केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने दिनांक १२ मे २०२० रोजी मुर्ती विसर्जनाबाबत मार्गदर्शक तत्वे प्रसिद्ध केलेली आहेत. त्यास अनुसरून महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने (Water Prevention & Control of Pollution Act १९७४), तसेच मा. उच्च न्यायालयाने वेळोवेळी दिलेल्या निर्देशानुसार व तांत्रिकी समिती समवेत झालेल्या बैठकीनुसार महाराष्ट्राच्या सर्व महापालिकांनी / नगरपरिषद यांनी सणांच्या कालावधीच्या अगोदर व नंतर करण्याच्या कार्यवाहीसाठी मा. उच्च न्यायालयात दाखल, जनहित याचिका क्र. ९६ of २०२४ च्या दि. ३० जानेवारी २०२५ रोजीच्या सुनावणीत देण्यात आलेले आदेशानुसार विविध सण-उत्सावांदरम्यान सर्व महापालिका/ सर्व जिल्हाधिकारी यांनी केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या सुधारीत मार्गदर्शक तत्वांतील कलम २ नुसार प्लास्टर ऑफ पॅरीसच्या मूर्ती बनविणे अथवा विसर्जित करणे यावर पूर्णपणे बंदीच्या आदेशाचे काटेकोरपणे पालन करण्याचे निर्देश दिले आहेत.
त्याअन्वये पुणे महानगरपालिका क्षेत्रात यापुढील सर्व सण-उत्सावांदरम्यान प्लास्टर ऑफ पॅरीसच्या मूर्ती बनविणे अथवा विसर्जित करणे यावरील बंदीच्या मार्गदर्शक सूचना पुढीलप्रमाणे जाहीर करीत आहोत:-
१. पुणे महानगरपालिका क्षेत्रात मूर्ती या नैसर्गिक, पर्यावरणपूरक जैवविघटक पदार्थांपासून तयार करण्यात येतील, ज्या प्लास्टिक, थर्माकोल, POP पासून मुक्त असतील अशा मूर्तींना प्रोत्साहन दिले जाईल. Plaster of Paris पासून तयार करण्यात आलेल्या मूर्ती बनविणे अथवा विसर्जित करणे यावर पूर्णपणे बंदी असेल.
२. सर्व मूर्तीचे विसर्जन कृत्रिम तलावातच / रहिवासी संकुलातील टाकीमध्ये करणे अथवा मूर्ती स्विकृती केंद्रामध्ये देणे बंधनकारक आहे.
३. मूर्ती रंगविण्यासाठी पर्यावरणास अनुकूल पाणी आधारीत रंग जैव विघटनशील आणि बिनविषारी नैसर्गिक रंगाचा वापर करावा जसे की, हळद, चंदन, गेरु यांचा वापर करावा.
५. विषारी व अविघटनशील रासायनिक रंग /ओईल पेंट्स, कृत्रिम रंगावर आधारीत पेंट्सच्या वापरास सक्त मनाई आहे.
६. पुजेसाठी फुले, वस्त्र, इ. पूजा साहित्य पर्यावरणपुरक असावे. काच, धातूपासून बनविलेल्या ताट-वाट्यांचा वापर करावा.
७. प्लेटसाठी केळी व इतर पानाच्या पत्रावळीचा वापर करावा. एकवेळ वापराचे प्लास्टिक प्लेट, प्लास्टिक साहीत्य वापरू नये.
८. मूर्तींचे दागिने बनविताना वाळलेल्या फुलांचे घटक, पेंढा इत्यादीचा वापर करावा आणि मूर्ती आकर्षक बनविण्यासाठी झाडांची नैसर्गिक उत्पादने वापरावीत.
९. पूजा व उत्सव साजरे करण्या-या मंडळांनी पर्यावरणपूरक बाबीचा वापर करावा.
१०.सर्व नागरिकांना जाहीर आवाहन करण्यात येते की, केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळ तसेच मा. उच्च न्यायालयाच्या आदेशाचे काटेकोर पालन करणाऱ्या मूर्तीकार, कारागीर, उत्पादक किंवा व्यावसायिक यांचेकडूनच मूर्ती खरेदी करण्यास प्राधान्य देण्यात यावे.
१०. पर्यावरणपूरक साहित्य / शाडू मातीने मूर्ती घडविण्याचे / साठविण्याचे वेळोवेळी देण्यात आलेले निर्देश यापुढील सर्व उत्सवादरम्यान देखील लागू राहतील व त्यासाठी स्वतंत्र निर्देश / परिपत्रक / जाहिरात देण्यात येणार नाही.
११. यापुढील सर्व सण-उत्सावांसंदर्भात वेळोवेळी देण्यात आलेल्या निर्देशांचे उल्लंघन झाल्यास पर्यावरण (संरक्षण) अधिनियम १९८६ अन्वये, संबंधित कारवाईस पात्र ठरतील.
